در مورد کرونا و ریزش مو چه می‌دانید؟

ما در حال حاضر به خاطر گونه جدیدی از ویروس کرونا یعنی SARS-CoV-2 در میانه یک پاندمی جهانی قرار داریم. این

ویروس عامل ایجاد بیماری کووید 19 است.

افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند علائم مختلفی را نشان می‌دهند.

ریزش مو یکی از عوارضی است که مبتلایان گزارش کرده‌اند.

مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) ریزش مو را یکی از عوارض درازمدت ابتلا به کووید 19 می‌داند که در حال حاضر تحت بررسی است.

در ادامه به این مسئله می‌پردازیم که آیا عفونت SARS-CoV-2 می‌تواند باعث ریزش مو یا علائم دیگری شود و چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد.

مطالعات چه می‌گوید؟

بسیاری از گزارشات راجع به ریزش مو پس از بهبودی از کووید 19 در مطالعات موردی مشاهده‌شده است.

به همین دلیل نمی‌توان نتایج این مطالعات را به‌کل جامعه تعمیم داد.

در نوامبر سال 2020 محققان در مطالعه‌ای علائم زودرس کرونا را در گروه کوچکی شامل 63 شرکت‌کننده بررسی کردند.

از 58 نفر شرکت‌کننده در آنالیز، 14 نفر (1/24%) ریزش مو را گزارش دادند.

در این مطالعه متوسط زمان از شروع علائم تا ریزش شدید مو 6/58 روز بود. ریزش مو در 5 نفر از 14 شرکت‌کننده برطرف شد بااین‌حال 9 نفر هنوز در زمان مصاحبه ریزش مو داشتند.

چرا کووید 19 می‌تواند باعث ریزش مو شود؟

ریزش مو پس از ابتلا به کرونا با بیماری به نام تلوژن افلوویوم (TE) ارتباط دارد.

مبتلایان به TE ریزش موی ناگهانی را گزارش می‌کنند به‌طوری‌که هنگام برس کشیدن یا حمام، موها به‌صورت توده‌های بزرگ می‌ریزند.

بیشتر مبتلایان به TE دو تا سه ماه پس از یک رویداد تحریک‌کننده ریزش موی قابل‌توجهی دارند.

این بیماری به‌طورمعمول کمتر از نیمی از پوست سر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و 6 تا 9 ماه هم ادامه دارد.

بعدازاین دوره موهای ازدست‌رفته در بیشتر افراد دوباره رشد می‌کند.

این مسئله چه ارتباطی با کووید 19 دارد؟ یکی از محرک‌های بالقوه TE بیمار حاد همراه با تب است.

کسانی که به کرونا مبتلا می‌شوند اغلب تب‌دارند.

استرس یکی دیگر از محرک‌های TE است.

بی‌شک تجربه بیماری مثل کرونا می‌تواند باعث ایجاد استرس روحی و جسمی‌شود.

در حقیقت در بعضی افراد به دلیل استرس‌های قرنطینه TE ایجاد می‌شود.

مکانیسم TE چیست؟

رشد مو مراحل مختلفی دارد.

TE زمانی اتفاق می‌افتد که یک عامل استرس‌زا باعث توقف رشد بخش زیادی از موها شود یا آن را به مرحله استراحت (تلوژن) ببرد.

در فاز تلوژن موها به مدت قبل از اینکه از پوست سر جدا شوند به مدت 2 تا 3 ماه استراحت می‌کنند تا موی جدید رشد کند.

به همین دلیل است که ریزش موی ناشی از TE بعد از گذشت زمان زیادی از رویداد استرس‌زا – بیماری یا یک دوره پراسترس – اتفاق می‌افتد.

ریزش مو چیست؟

همه ما به‌طور طبیعی روزانه ریزش مو داریم.

در حقیقت هر نفر روزانه 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهد.

بااین‌حال گاهی موی ازدست‌رفته با موی جدید جایگزین نمی‌شود و این درنهایت به کم‌پشت شدن موها و ایجاد لکه‌های طاسی می‌انجامد. به این حالت ریزش مو می‌گویند.

ما اغلب فکر می‌کنیم ریزش مو فقط روی پوست سر تأثیر می‌گذارد اما می‌تواند در دیگر قسمت های بدن هم دیده شود.

اصطلاح پزشکی ریزش مو آلوپسی است.

آیا ریزش مو با ابتلا به کرونای شدید ارتباط دارد؟

شاید ریزش مو با کرونای شدید ارتباط داشته باشد.

بااین‌حال میزان تأثیر و مکانیسم بیولوژیکی آن هنوز ناشناخته است.

در ماه می 2020 مطالعه‌ای روی 175 بیمار کرونایی بستری‌شده انجام شد.

بنا به گفته محققان بخش زیادی از این افراد (67%) دچار آلوپسی آندروژنیک بودند. باید بگوییم که این مطالعه گروه کنترل نداشت.

در مطالعه دیگری که در جولای همان سال انجام شد، الگوهای طاسی در 336 بیمار مرد مبتلابه کرونا با 1605 مردی که به دلیلی غیر از کرونا بستری‌شده بودند مورد مقایسه قرار گرفت.

این مطالعه نشان داد که مشخص‌ترین الگوی طاسی در مبتلایان به کووید 19 دیده می‌شود.

در نوامبر 2020 در مطالعه‌ای گسترده 43565 نفر ازنظر میزان ریزش مو، شرایط زمینه‌ای سلامتی و ابتلا به کووید 19 موردبررسی قرار گرفتند.

نتایج حاکی از این بود که ریزش مو به‌طور مستقل با ابتلا به موارد شدید کرونا ارتباط دارد.

بازگویی این نکته مهم است که تحقیقات زیادی دراین‌باره انجام‌نشده است.

برای تعیین رابطه ریزش مو با کرونا به مطالعات بیشتری نیاز داریم.

شایع‌ترین علل ریزش مو

شایع‌ترین علت ریزش مو آلوپسی آندروژنیک است که گاهی به آن طاسی زنانه یا مردانه گفته می‌شود.

این نوع ریزش مو ارثی است یعنی ممکن است آن را از والدین خود به ارث ببرید.

 آلوپسی آندروژنیک با افزایش سن به‌تدریج اتفاق می‌افتد و برای زنان و مردان الگوهای قابل پیش‌بینی دارد.

دلایل دیگر ریزش مو شامل موارد زیر است:

• تغییرات هورمونی که در طول بارداری یا یائسگی یا به خاطر مشکلات تیروئید اتفاق می‌افتد.
• بیماری‌های زمینه‌ای مانند آلوپسی آره آتا، اختلال کشیدن مو (تریکوتیلومانیا)، یا کرم حلقوی پوست سر
• عوامل استرس‌زا که در تلوژن افلوویوم به آن اشاره شد.
• کمبود آهن یا کمبودهای تغذیه‌ای
• بعضی از داروها یا روندها درمانی مانند داروهای سرطان، افسردگی و فشارخون
• نظافت موها به نحو که باعث کشیدن مو شود (آلوپسی کششی) یا موها را تحت‌فشار بگذارد.

ریزش مو چطور تشخیص داده می‌شود؟

اغلب اوقات با افزایش سن ریزش مو اتفاق می‌افتد اما گاهی می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد.

برای تعیین اینکه آیا ریزش مو ناشی از بیماری است یا خیر پزشک اقدامات زیر را انجام می‌دهد:

• بررسی سابقه پزشکی که شامل این سؤالات است:
• سابقه خانوادگی
• هرگونه بیماری قبلی
• داروهای مصرفی
• نحوه نظافت مو
• رژیم غذایی
• انجام معاینه فیزیکی که شامل کشیدن چند تار موست تا مشخص شود میزان ریزش موهایتان چقدر است.
• بررسی نمونه مو زیر میکروسکوپ
• تجویز آزمایش خون که به تشخیص علت زمینه‌ای ریزش مو کمک می‌کند.

برای ریزش مو چه‌کاری می‌توانید بکنید؟

روش‌های درمانی متعددی برای ریزش مو وجود دارد که پزشک برحسب علت بهترین گزینه را برایتان تجویز می‌کند.

اگر یک بیماری زمینه‌ای علت ریزش مو باشد، درمان بیماری موردنظر می‌تواند روند ریزش مو را آهسته یا متوقف کند.

اگر ریزش مو ناشی از مصرف بعضی داروهای خاص باشد، ممکن است پزشک دارو را تغییر دهد یا پیشنهاد کند مدتی مصرف آن را متوقف کنید.

پزشک می‌تواند برای درمان آلوپسی آندروژنیک داروها یا روش‌های درمانی خاصی را تجویز کند که در ادامه به چند مورداشاره می‌کنیم:

• فیناستراید (Propecia). مردان می‌توانند از این دارو برای کاهش سرعت ریزش مو و تحریک رشد مو استفاده کنند.
• اسپیرونولاکتون (CaroSpir، Aldactone). این دارو در خانم‌ها برای کمک به کاهش ریزش و افزایش ضخامت مو استفاده شود.
• تزریق کورتیکواستروئید. تزریق داروی کورتیکواستروئید در نواحی کم‌پشت یا طاس برای بعضی از انواع ریزش مو مانند آلوپسی آره آتا مؤثر است.
• کاشت مو. در طی کاشت یک متخصص پوست یا جراح زیبایی مو را از یک قسمت سر برداشته و آن را به ناحیه طاس پیوند می‌زند.

درمان خانگی ریزش مو

برای درمان ریزش مو در خانه چند راهکار وجود دارد. همیشه قبل استفاده از هرگونه درمان خانگی یا مکمل با پزشک خود صحبت کنید.

تغییرات سبک زندگی

بعضی از روش‌های پیرایش می‌تواند به درمان ریزش مو کمک کند. از مواردی که باعث آسیب به موهای شما می‌شود خودداری کنید:

• کشیدن پا پیچاندن موها حین برس کشیدن
• استفاده از مدل موهایی که با کشش مو همراه است مثل دم‌اسبی، اکستنشن و … .
• روش‌هایی که می‌تواند به مو آسیب برساند مانند فر شش ماه یا درمان مو با روغن گرم (هات اویل تراپی)

ماینوکسیدیل (روگاین)

ماینوکسیدیل ازجمله داروهای بدون نسخه است که زنان و مردان می‌توانند از آن برای کمک به رشد مجدد یا کاهش ریزش مو استفاده کنند.

این دارو به‌صورت شامپو، مایع یا کف در فروشگاه‌ها موجود است.

دستگاه‌های مؤثر در ریزش مو

تجهیزاتی مثل دستگاه میکرونیدلینگ و شانه یا کلاهک لیزری برای درمان ریزش مو در منزل بکار می‌رود.

بر اساس گزارشات آکادمی پوست آمریکا این تجهیزات با نتایج امیدوارکننده‌ای همراه بوده‌اند اما تحقیقات بیشتری در مورد اثربخشی آن‌ها لازم است.

درمان‌های جایگزین

روش‌های درمانی متعددی برای ریزش مو بررسی‌شده‌اند اما هنوز هم به مطالعات بیشتری نیاز داریم.

در ادامه به چند نمونه از درمان‌های جایگزین ریزش مو اشاره می‌کنیم:

• آمینواسیدها
• ویتامین D
• روغن ماهی
• آب پیاز
• روغن رزماری
• نخل اره ای (گیاه بومی جنوب شرقی ایالت متحده)

بهتر است همیشه قبل از مصرف هرگونه مکمل با پزشک خود مشورت کنید.

بعضی از مکمل‌ها با داروهای مصرفی شما تداخل دارند.

چه زمانی باید برای ریزش مو به پزشک مراجعه کرد؟

اگر از ریزش موهای خود نگران یا مضطرب هستید، به پزشک مراجعه کنید.

بعضی از علائم نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای است که نیاز به درمان دارد.

درصورتی‌که ریزش موی شما به شکل زیر بود به پزشک مراجعه کنید:

• ریزش موی ناگهانی
• ریزش مو به‌صورت توده‌ای
• ریزش مو که باعث ایجاد طاسی تکه‌ای شود.
• ریزش مو همراه با خارش یا حساسیت پوست سر

دیگر علائم شایع یا معمول کووید 19

کووید 19 علائم بالقوه زیادی دارد که شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• تب
• سرفه
• خستگی
• سردرد
• بدن‌درد
• گلودرد
• از دست دادن حس بویایی یا چشایی
• علائم گوارشی مانند تهوع و اسهال

چه موقع باید به اورژانس مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده علائم زیر فوراً به اورژانس مراجعه کنید:

• تنفس دشوار
• احساس درد یا فشار در قفسه سینه
• کبودی لب، صورت یا ناخن‌ها
• گیجی
• مشکل هشیاری

چه زمانی باید آزمایش بدهیم؟

در موارد زیر باید حتماً برای تشخیص کووید 19 آزمایش بدهید:

• در حال حاضر علائم کووید 19 را تجربه می‌کنید.
• اخیراً از نزدیک یعنی از فاصله کم‌تر از 6 فوت به مدت 15 دقیقه با فرد مبتلابه کووید 19 ارتباط داشته‌اید.
• پزشک برای شما آزمایش کووید 19 را تجویز کرده است.

می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت وزارت بهداشت محلی نزدیک‌ترین محل انجام آزمایش کووید 19 را پیدا کنید.

در صورت هرگونه سؤال راجع به محل آزمایش می‌توانید با پزشک خود تماس بگیرید.

دو نوع آزمایش می‌تواند عفونت ویروس کرونا را شناسایی کند.

این موارد به‌عنوان آزمایش‌های تشخیصی شناخته می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:

• آزمایش مولکولی. در این تست از فناوری موسوم به RT-PCR برای شناسایی اسیدهای نوکلئیک ویروسی در نمونه جمع‌آوری‌شده از سواب بینی یا گلو استفاده می‌شود. گاهی نیز آزمایش با نمونه بزاق فرد انجام می‌شود.
• تست آنتی‌ژن: این تست پروتئین‌های ویروسی را در نمونه جمع‌آوری‌شده از بینی یا گلو تشخیص می‌دهد. بر اساس گزارش سازمان غذا و دارو (FDA) نتیجه این آزمایش سریع است اما نسبت به آزمایش سلولی دقت کمتری دارد.

مدت‌زمان تشخیص نتیجه به نوع آزمایش بستگی دارد.

به خاطر داشته باشید که اگر تعداد بیماران یا افراد مشکوک در منطقه شما زیاد باشد، ممکن است دیرتر نتیجه آزمایش آماده شود.

آیا کووید 19 قابل‌پیشگیری است؟

کرونا ویروس جدید، SARS-CoV-2، عمدتاً از طریق قطرات تنفسی منتقل می‌شود.

فرد مبتلابه بیماری با عطسه، سرفه یا صحبت کردن این ذرات را در فضا پخش می‌کند.

گاهی نیز ویروس از طریق تماس با سطوح آلوده منتقل می‌شود.

می‌توانید برای جلوگیری از شیوع کرونا در زندگی روزمره خود اقداماتی را انجام دهید

• شستشوی مکرر دست
• حفظ فاصله اجتماعی
• استفاده از ماسک در اماکن عمومی و خارج از خانه
• تمیز و ضدعفونی کردن سطوح پرکاربرد

دستورالعمل‌های CDC برای جلوگیری از شیوع کرونا

برخی از دستورالعمل‌های خاص CDC برای جلوگیری از شیوع کرونا عبارتند از:

• شستشوی دست‌ها. دست‌ها را به مدت حداقل 20 ثانیه با آب و صابون بشویید. درصورتی‌که آب و صابون نباشد می‌توانید از ضدعفونی‌کننده دست حاوی حداقل 60% الکل استفاده کنید. شستن دست‌ها در موارد زیر اهمیت بیشتری دارد:
• بعد از حضور در اماکن عمومی
• قبل از لمس صورت، دهان یا بینی
• بعد از عطسه و سرفه
• بعد از مراقبت از فرد مبتلابه کووید 19
• بعد استفاده از سرویس بهداشتی یا تعویض پوشک
• بعد از دست‌زن به ماسک یا لباس آلوده
• قبل از تهیه و صرف غذا
• فاصله فیزیکی. وقتی بیرون از خانه هستید فاصله دو متری با دیگران را فراموش نکنید. از مکان‌های شلوغ، اجتماعات بزرگ و فضاهای سربسته دوری‌کنید.

از روش‌هایی مانند تحویل درب منزل یا خودرو برای به حداقل رساندن تماس با دیگران استفاده کنید.

• ماسک. برای پوشاندن بینی و دهان از ماسک پارچه‌ای استفاده کنید.
• این کار برای همه افراد 2 سال به بالا توصیه می‌شود و در موارد زیر ضروری است:
• حضور در اماکن عمومی
• وقت‌گذرانی با دیگران در بیرون از خانه
• در صورت ابتلا به کووید 19
• مراقبت از فرد مبتلابه کرونا
• نظافت و ضدعفونی. سطوح پرکاربرد را هرروز تمیز و ضدعفونی کنید. سازمان حفاظت از محیط‌زیست (EPA) فهرستی از مواد ضدعفونی‌کننده ضد کرونا ارائه کرده است.
• نمونه‌هایی از سطوح پرکاربرد عبارتند از:
• دستگیره‌های در
• کلید روشنایی
• دستگیره‌های شیر آب
• تلفن همراه و تبلت
• رومیزی و میز آشپزخانه
• دستگیره‌های لوازم‌خانگی
• ریموت و کنترلر بازی‌های ویدئویی
• کیبورد و ماوس

بهترین روش درمان کرونا چیست؟

اگر به کرونا مبتلا شدید باید بدانید که روش‌های درمانی متفاوتی وجود دارد.

پزشک برحسب شدت بیماری یکی از روش‌های درمانی زیر را برایتان تجویز می‌کند

• استراحت: استراحت به سیستم ایمنی کمک می‌کند تا عفونت را کنترل نماید.
• نوشیدن مایعات: برای جلوگیری از کاهش آب بدن حتماً باید مایعات فراوان بنوشید. درصورتی‌که در بیمارستان باشید ممکن است این مایعات به‌صورت داخل وریدی یا IV تجویز شود.
• داروهای OTC یا بدون نسخه: داروهایی مثل استامینوفن و ایبوپروفن می‌توانند علائمی مانند تب، سردرد یا بدن‌درد را تسکین دهند.
• اکسیژن‌تراپی: ممکن است برای اطمینان از دریافت اکسیژن کافی تحت اکسیژن درمانی قرار بگیرید.
• رمدسیور: در حال حاضر رمدسیور تنها داروی ضدویروسی مورد تائید FDA برای درمان کروناست که توانایی تکثیر ویروس را مهار می‌کند.
• دگزامتازون: دگزامتازون یک داروی استروئیدی است که مانع پاسخ ایمنی شدید بدن می‌شود.
• آنتی‌بادی‌های مونوکلونال: FDA دو آنتی‌بادی مونوکلونال را برای استفاده اضطراری در موارد شدید بیماری تائید کرده است. این آنتی‌بادی‌ها با اتصال ویروس به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا پاسخ مؤثری در برابر ویروس داشته باشد.

کلام آخر

بعضی از افراد پس از بهبودی از کرونا دچار ریزش مو می‌شوند.

این اتفاق معمولاً چند هفته پس از بین رفتن سایر علائم رخ می‌دهد.

ریزش موی ناشی از کرونا به خاطر شرایطی موسوم به تلوژن افلوویوم است که درنتیجه استرس یا بیماری تب‌دار اتفاق می‌افتد.

در بیشتر افرادی که دچار این بیماری می‌شوند پس از مدتی موها مجدداً رشد می‌کنند.

شما می‌توانید برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا در زندگی روزمره خود اقداماتی مانند شستن مکرر دست، حفظ فاصله فیزیکی و استفاده از ماسک را انجام دهید.