سندرم تونل کارپال(علایم , تشخیص , درمان )

• سندرم تونل کارپال به خاطر فشار بر روی عصب مدیان ایجاد می شود.

تونل کارپال یک گذرگاه باریک است که با استخوان ها  و رباط های کف دست احاطه شده است.

وقتی عصب مدیان تحت فشار قرار می گیرد علائمی مانند بی حسی، گزگز و ضعف در دست و بازو ظاهر می شود.

آناتومی مچ دست، بیماری های مختلف و حرکات تکراری دست در بروز سندرم تونل کارپال موثرند.

معمولا درمان مناسب گزگز و بی حسی را برطرف می کند و باعث حفظ عملکرد مچ دست و دست می شود.

علائم

علائم سندرم تونل کارپال به تدریج آغاز شده و شامل موارد زیر است:

سوزن سوزن شدن یا بی حسی. ممکن است در انگشتان یا دست خود احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی داشته باشید.

معمولا انگشت شست ، اشاره ، میانی و انگشت حلقه، درگیر می شوند اما انگشت کوچک تحت تاثیر قرار نمی گیرد.

ممکن است حسی مثل شوک الکتریکی در این انگشتان داشته باشید.

شاید این حس از مچ دست به سمت بازو حرکت کند.

اغلب این علائم در زمان نگه داشتن فرمان، تلفن یا روزنامه بروز می کند یا ممکن است شما را از خواب بیدار کند.

خیلی از مردم برای تسکین علائم دستشان را تکان می دهند. ممکن است احساس بی حسی با گذشت زمان پایدار شود.

ضعف. ممکن است در دست خود احساس ضعف داشته باشید و اجسام را رها کنید.

این می تواند ناشی از بی حسی دست یا ضعف عضلات اطراف انگشتان باشد که توسط عصب مدیان کنترل می شوند.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم

اگر علائم سندرم تونل کارپال را دارید و این علائم فعالیت های عادی و الگوی خواب شما را مختل کرده، به پزشک مراجعه کنید. 

عدم درمان می تواند به آسیب دائمی عصب و عضله بیانجامد.

علل

سندرم تونل کارپال ناشی از فشار روی عصب مدیان است.

عصب مدیان از طریق یک گذرگاه در مچ دست(تونل کارپال) به دست می رود.

این عصب باعث ایجاد احساس در انگشتان به جز انگشت کوچک می شود.

به علاوه سیگنال های عصبی را برای حرکت عضلات در اطراف پایه شست (عملکرد حرکتی) ایجاد می کند.

هرچیزی که در فضای تونل کارپال عصب مدیان را تحت فشار قرار داده یا تحریک کند، می تواند منجر به سندرم تونل کارپال شود.

شکستگی مچ دست می تواند تونل کارپال را باریک کرده و عصب را تحریک کند ؛ به علاوه تورم و التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید در این زمینه تاثیرگذار است.

خیلی از اوقات نمی توان به علت واحدی برای سندرم تونل کارپال اشاره کرد بلکه به احتمال زیاد ریسک فاکتورهای متعدد در ایجاد این بیماری نقش دارند.

ریسک فاکتورها

عوامل متعددی با بیماری سندرم تونل کارپال ارتباط دارند.

اگرچه شاید این عوامل به طور مستقیم باعث سندرم تونل کارپال نشوند اما تحریک یا آسیب به عصب مدیان را افزایش می دهند.

برخی از این عوامل عبارتند از:

• فاکتورهای آناتومیکی. شکستگی یا دررفتگی مچ دست یا آرتریتی که استخوان های کوچک مچ را تغییر شکل می دهد می تواند فصای درون تونل کارپال را تغییر داده و روی عصب مدیان فشار بیاورد.

کسانی که تونل کارپال کوچک تری دارند نیز بیشتر مستعد ابتلا به  سندرم تونل کارپال هستند.

• جنسیت. به طور کلی سندرم تونل کارپال در زنان شایع تر است چون فضای تونل کارپال در زنان محدودتر از مردان است.

زنان مبتلا به سندرم تونل کارپال نسبت به زنان سالم ، تونل کارپال محدودتری دارند.

بیماری های آسیب رسان به اعصاب. برخی بیماری های مزمن مثل دیابت خطر آسیب عصبی از جمله آسیب به عصب مدیان را افزایش می دهند.

بیماری های التهابی. آرتریت روماتوئید یا دیگر بیماری هایی که دارای اجزای التهابی دارند می توانند بر پوشش اطراف تاندون های مچ دست تاثیر گذاشته و به عصب مدیان فشار وارد کنند.

داروها. بعضی مطالعات از رابطه بین سندرم تونل کارپال و مصرف آناستروزول، دارویی که برای درمان سرطان پستان مصرف می شود، حکایت دارند.

چاقی. چاقی یکی از ریسک فاکتورهای سندرم تونل کارپال است.

تغییر مایعات بدن. احتباس مایعات فشار با افزایش فشار درون تونل کارپال، عصب مدیان را تحریک می کند.

این حالت بیشتر در طول بارداری و یائسگی دیده می شود. به طور کلی سندرم تونل کارپال مرتباط با بارداری به خودی خود درمان می شود.

سایر بیماری ها. شرایط خاصی مثل یائسگی، اختلالات تیروئید، نارسایی کلیوی و ورم لنفاوی احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپال را افزایش می دهد.

عوامل مربوط به محیط کار. کار با ابزارهای ارتعاشی یا خط مونتاژ که به خم شدن طولانی و مکرر مچ دست نیای دارد می تواند فشار زیاد و مخربی روی عصب میانی وارد کرده و آسیب عصبی موجود را بدتر کند، به خصوص اگر کار در یک محیط سرد انجام شود.

با این حال شواهد علمی متناقض بوده و این عوامل به عنوان علل مستقیم سندرم تونل کارپال اثبات نشده اند.

چندین مطالعه به بررسی این موضوع پرداخته اند که آیا بین کاربرد رایانه و سندرم تونل کارپال ارتباطی وجود دارد یا خیر.

برخی شواهد نشان می دهد استفاده از ماوس و نه صفحه کلید باعث ابتلا به سندرم تونل کارپال می شود؛

با این حال شواهد کیفی کافی و سازگاری برای پشتیبانی از کاربرد زیاد رایانه و افزایش احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپال وجود ندارد هرچند می تواند به روش دیگری باعث درد دست شود.

پیشگیری

هیچ استراتژی اثبات شده ای برای پیشگیری از سندرم تونل کارپال وجود ندارد اما شما می توانید با این روش ها فشار وارده به دست و مچ دست را به حداقل برسانید.

فشار وارده به دست را کاهش داده و آرام تر اشیاء را در دست بگیرید.

اگر کار شما شامل کار با کیبورد یا صندوق پرداخت است ، به آرامی دکمه ها را فشار دهید. برای نوشتن طولانی مدت با دست از یک قلم بزرگ با یک اداپتور گیره نرم و جوهر روان استفاده کنید.

استراحت های کوتاه و مکرر داشته باشید.

دست ها و مچ دست را به آرامی بکشید و خم کنید. به ترتیب چند کار را انجام دهید.

این امر در هنگام کار با تجهیزات ارتعاشی یا وقتی باید نیروی زیادی وارد کنید،ضرورت بیشتری می یابد.

حتی چند دقیقه استراحت نیز می تواند مفید باشد.

به فرم خود توجه کنید. از خم شدن مچ دست به سمت بالا یا پایین خودداری کنید.

موقعیت میانی آرام بهترین حالت است.

صفحه کلید را در ارتفاع آرنج یا کمی پایین تر نگه دارید.

وضعیت بدنی خود را بهبود بخشید. وضعیت نادرست شانه ها را به جلو می کشد، گردن و شانه را کوتاه کرده و باعث اعمال فشار به اعصاب گردن می شود.

این شرایط می تواند مچ دست، انگشتان و دست های شما را درگیر کرده و باعث گردن درد شود.

موس رایانه خود را تغییر دهید. مطمئن شوید که ماوس کامیپوتر راحت است و مچ دست را خسته نمی کند.

دستانتان را گرم نگه دارید.

اگر در محیط سرد کار کنید به احتمال زیاد دچار درد و سفتی دست خواهید شد.

اگر قادر به کنترل دمای محل کار نیستید، دستکش های بدون انگشت بپوشید که دست و مچ شما را گرم نگه می دارد.

تشخیص

ممکن است پزشک از شما سوالاتی بپرسد یا برای تشخیص ابتلا به سندرم تونل کارپال یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را تجویز کند:

سابقه علائم. پزشک الگوی علائم شما را بررسی می کند.

به عنوان مثال چون عصب مدیان حس انگشت کوچک را ایجاد نمی کند، علائم این انگشت می تواند از مشکلی به جز سندرم تونل کارپال حکایت داشته باشد.

معمولا علائم سندرم تونل کارپال در زمان نگه داشتن تلفن، روزنامه یا فرمان بروز می کند.

این علائم بیشتر در شب دیده می شود و شما را در طول شب بیدار می کند یا ممکن است وقتی صبح از خواب بیدار شوید، متوجه بی حسی دست بشوید.

• معاینه بدنی. پزشک معاینه بدنی انجام می دهد و احساس انگشتان و قدرت عضلات دست را ارزیابی می کند.

خم کردن دست، ضربه روی عصب یا فشار ساده روی عصب می تواند در بسیاری از افراد علائم را تحریک کند.

اشعه ایکس. برخی پزشکان برای رد سایر علل درد مچ دست مانند آرتری یا شکستگی، پرتوتابی اشعه ایکس را برای دست آسیب دیده تجویز می کنند.

با این حال اشعه ایکس در تشخیص سندرم تونل کارپال مفید نیست.

الکترومیوگرافی. این آزمایش به بررسی تخلیه های الکتریکی تولیدی در عضلات می پردازد.

در طول آزمایش پزشک الکترودی با سوزن نازک را در عضلات خاص قرار می دهد تا فعالیت الکتریکی را در زمان انقباض و استراحت عضله بررسی کند.

می توان با کمک این روش آسیب به عضلات تحت کنترل عصب مدیان را شناسایی و سایر شرایط را رد کرد.

مطالعه هدایت عصبی. در نوعی از الکترومیوگرافی دو الکترود روی پوست قرار می گیرد.

یک شوک کوچک از عصب میانی عبور داده می شود تا ببینند آیا سرعت ایمپالس های الکتریکی در تونل کارپال کاهش می یابد یا نه.

این آزمایش در تشخیص سندرم تونل کارپال و رد سایر شرایط بکار می رود.

درمان

سندرم تونل کارپال را در اسرع وقت قبل از شروع علائم درمان کنید.

در مراحل اولیه می توانید با انجام کارهای ساده مشکل را برطرف کنید.

برای مثال موارد زیر را به خاطر بسپارید:

• برای استراحت دست ها در بین کار استراحت کنید.
• از فعالیت هایی که باعث تشدید علائم می شود بپرهیزید.
• برای کاهش تورم از یخ استفاده کنید.

آتل بندی مچ دست، درمان دارویی یا جراحی از دیگر گزینه های درمانی هستند.

اگر فقط علائم خفیف تا متوسطی دارید که کم تر از 10 ماه ظاهر شده و برطرف می شوند، آتل زدن و دیگر درمان های محافظه کارانه می تواند موثر واقع شود.

اگر دستانتان بی حس است باید به پزشک مراجعه کنید.

درمان غیرجراحی

در صورت تشخیص زودهنگام، روش های غیرجراحی می توانند به بهبود سندرم تونل کارپال کمک کنند:

• آتل بندی مچ دست. آتلی که مچ دست را در هنگام خواب نگه دارد می تواند علائم گزگز و بی حسی شبانه را تسکین دهد. حتی اگر فقط در طول شب از آتل استفاده کنید باز هم این کار می تواند از بروز علائم در روز جلوگیری کند. آتل شبانه برای زنان باردار گزینه خوبی است زیرا لازم نیست از هیچ دارویی استفاده کنید.
• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی(NSAIDs): داروهایی مثل ایبوپروفن در تسکین کوتاه مدت درد ناشی از  علائم سندرم تونل کارپال موثرند. هرچند هیچ مدرکی دال بر بهبود سندرم تونل کارپال با این داروها وجود ندارد.
• کورتیکواستروئیدها. ممکن است پزشک برای تسکین درد یک کورتیکواستروئید مانند کورتیزون را به درون تونل کارپال تزریق کند. گاهی اوقات پزشک برای هدایت تزریق این دارو از سونوگرافی کمک می گیرد.

کورتیکواستروئیدها باعث کاهش التهاب و تورم شده و فشار روی عصب میانی را کاهش می دهند.

کورتیکواستروئیدهای خوراکی به اندازه تزریق کورتون در درمان سندرم تونل کارپال موثر نیستند.

اگر سندرم تونل کارپال ناشی از آتریت روماتوئید یا آرتریت التهابی دیگر باشد، درمان آرتریت می تواند علائم سندرم تونل کارپال را کاهش دهد.

هرچند این موضوع اثبات نشده است.

جراحی

اگر علائم شدید باشد و به سایر روش های درمانی جواب ندهد می توان از جراحی استفاده کرد.

هدف از جراحی تونل کارپال این است که با برش رباطی که روی عصب مدیان فشار می آورد، فشار اعمال شده را کاهش دهیم.

این جراحی می تواند به دو روش متفاوت انجام شود:

• جراحی آندوسکوپی. جراح برای مشاهده داخل تونل از دستگاهی شبیه الکتروسکوپ استفاده می کند که یک دوربین کوچک(آندوسکوپ) به آن متصل است. جراح با یکی دو برش کوچک روی دست یا مچ ، رباط را می برد. ممکن است برخی جراحان به جای تلسکوپ از سونوگرافی برای هدایت ابزار قطع رباط استفاده کنند.

جراح اندوسکوپی در مقایسه با جراحی باز در روزها یا هفته های اول بعد از جراحی درد کم تری دارد.

• جراحی باز. جراح در کف دست روی تونل کارپال یک برش ایجاد کرده و رباط را برش می دهد تا عصب آزاد شود.

قبل از جراحی در مورد مزایا و مخاطرات هر روش با جراح مشورت کنید. برخی از مخاطرات جراحی عبارتند از:

• آزادسازی ناقص رباط
• عفونت زخم
• تشکیل اسکار
• آسیب به اعصاب یا عروق خونی

در طول روند بهبودی پس از جراحی، بافت رباط به تدریج با هم رشد کرده و فضای بیشتری برای عصب ایجاد می کنند.

معمولا این پروسه بهبود داخلی چندین ماه طول می کشد اما پوست بعد از چند هفته خوب می شود.

پزشک شما را تشویق می کند تا به تدریج بعد از بهبود رباط از دستتان استفاده کرده و به زندگی عادی خود برگردید اما باز هم باید از حرکات شدید دست یا مچ دست بپرهیزید.

احتمالا درد و ضعف ظرف چند هفته تا چند ماه بعد از جراحی رفع می شود. اگر علائم شما بسیار شدید بود ممکن است علائم بعد از جراحی نیز به طور کامل برطرف نشوند.

درمان جایگزین

برای کمک به مقابله با سندرم تونل کارپال روش های درمانی جایگزین را در برنامه درمانی خود بگنجانید.

شاید مجبور شوید برای درمان مناسب آزمایشاتی را انجام دهید.

همیشه قبل از مصرف هر نوع مکمل یا درمان جایگزین با پزشک صحبت کنید.

• یوگا. حرکات یوگا برای تقویت، کشش و تعادل قسمت فوقانی بدن و مفاصل طراحی شده اند بنابراین می توانند به کاهش درد و بهبود قدرت پنجه کمک کنند.
• دست درمانی. تحقیقات اولیه نشان می دهد بعضی تکنیک های درمان دست فیزیکی یا شغلی علائم سندرم تونل کارپال را کاهش می دهند.
• سونوگرافی درمانی. سونوگرافی با شدت بالا برای افزایش دمای منطقه مورد نظر به کار می رود تا علاوه بر کاهش درد باعث تسریع بهبودی شود. تحقیقات از نتایح سازگاری این روش درمانی حکایت دارند اما یک دوره سونوگرافی در طول چند هفته می تواند علائم بیماری را کاهش دهد.

سبک زندگی و درمان خانگی

این مراحل باعث تسکین موقتی علائم می شوند:

• برای فعالیت های تکراری که مستلزم استفاده از دست هستند ، استراحت های کوتاه و مکرر در نظر بگیرید.
• اگر دچار چاقی یا اضافه وزن هستید، وزن کم کنید.
• مچ را بچرخانید و کف دست و انگشتان را بکشید.
• از مسکن هایی مثل آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم استفاده کنید.
• در شب از آتل مچ بندی که خیلی تنگ نیست استفاده کنید. می توانید از آتل ها را در اکثر داروخانه ها پیدا کنید.
• از خوابیدن روی دست بپرهیزید.

در صورتی که درد، بی حسی یا ضعف عود کرد و ادامه یافت به پزشک مراجعه کنید.

آمادگی برای ویزیت پزشک

در اینجا اطلاعاتی ارائه می شود که به شما کمک می کند قبل از ویزیت پزشک آماده شوید.

• به این اشاره کنید که علائم چه زمانی شدت پیدا می کنند.
• آیا فعالیت خاصی باعث بدترشدن شرایط می شود یا علائم در زمان های خاصی از روز بروز می کنند؟
• مواردی را که سعی کردید برای بهبود علائم استفاده کنید، بنویسید.
• دارهای مصرفی برای کنترل علائم را یاداشت کنید.

چه انتظاری از پزشک خود دارید؟

پزشک معمولا می خواهد بداند:

• چه مدت درگیر این مشکل هستید؟
• علائم به صورت ناگهانی ظاهر شدند یا با مرور زمان پیشرفت کردند؟
• علائم بهتر شده، بدتر شده یا مثل قبل باقی مانده است؟
• آیا علت خاصی دارد یا چیز خاصی هست که علائم را بهتر یا بدتر کند؟

در خلال این مدت چه کاری می توانید انجام دهید؟

اگر فکر می کنید شاید به سندرم تونل کارپال مبتلا هستید، کارهای ساده ای وجود دارد که می توانید قبل از مراجعه به پزشک برای اولین بار انجام دهید.

اول سعی کنید بفهمید چه کارهایی اوضاع شما را بدتر می کند و تا حد امکان از انجام آن ها خودداری کنید.

برای مثال اگر به نظر می رسد رانندگی باعث بروز علائم می شود، سعی کنید موقعیت دستتان را روی فرمان تغییر دهید.

به علاوه اگرچه هزینه زیادی دارد اما استفاده از آتل مچ بند در شب ضرری ندارد تا ببینید آیا علائم کاهش پیدا می کند یا نه.