کاردیومیوپاتی بیماری عضله قلب است که در آن قلب به سختی خون را به کل بدن پمپاژ می کند و می تواند منجر به نارسایی قلبی شود. به طور کلی کاردیومیوپاتی سه نوع است: متسع، هایپرتروفیک و محدودکننده. درمان بسته به نوع و شدت کاردیومیوپاتی از دارودرمانی، ایمپلنت جراحی، جراحی، جراحی قلب باز یا حتی جراحی قلب باز متغیر است.
علائم
شاید در مراحل اولیه کاردیومیوپاتی هیچ علامتی دیده نشود اما با پیشرفت بیماری معمولاً علائم و نشانه های زیر ظاهر می شوند:
- تنگی نفس ناشی از فعالیت یا حتی استراحت
- ورم پا، مچ و کف پا
- نفخ شکم ناشی از تجمع مایعات
- سرفه کردن در حالت درازکش
- مشکل به شکم خوابیدن
- خستگی
- تپش یا حالت پرش در قلب
- ناراحتی یا فشار در قفسه سینه
- سرگیجه، سبکی سر و غش
در صورت عدم درمان، علائم و نشانه ها بدتر می شوند. در بعضی از افراد شرایط به سرعت وخیم شده و در بعضی دیگر شاید مدت ها طول بکشد تا علائم جدی بروز کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر یک یا چند مورد از علائم مربوط به کاردیومیوپاتی را دارید به پزشک مراجعه کنید. در صورت احساس تنگی نفس شدید، غش کردن یا درد قفسه سینه ای که بیشتر از چند دقیقه طول می کشد حتماً با اورژانس تماس بگیرید.
بعضی از انواع کاردیومیوپاتی ارثی هستند؛ اگر شما مریض هستید احتمالاً خانواده تان هم باید معاینه شوند.
علل
اغلب علت کاردیومیوپاتی ناشناخته است هرچند در بعضی از افراد این بیماری نتیجه یک بیماری دیگر(اکتسابی) یا ارثی است.
بعضی از شرایط یا رفتارهای خاصی که ابتلا به کاردیومیوپاتی را تشدید می کنند عبارتند از:
- فشار خون بالا در درازمدت
- آسیب بافت قلب در نتیجه حمله قلبی
- ضربان قلب سریع طولانی مدت
- مشکلات دریچه قلب
- عفونت کووید 19
- عفونت های خاص از جمله آن هایی که باعث التهاب قلب می شوند.
- اختلالات متابولیکی مثل چاقی، تیروئید یا دیابت
- کمبود ویتامین ها یا مواد معدنی مثل تیامین یا همان ویتامین B1 در رژیم غذایی
- عوارض بارداری
- تجمع آهن در عضله قلب(هموکروماتوز)
- رشد توده های ریز سلول های التهابی(گرانولوم) در بخشی از بدن از جمله قلب و ریه ها(سارکوئیدوز)
- تجمع پروتئین های غیرعادی در اندام ها(آمیلوئیدوز)
- اختلالات بافت پیوندی
- زیاده روی در مصرف الکل و اعتیاد به الکل
- مصرف کوکائین، آمفتامین و استروئیدهای آنابولیک
- مصرف بعضی از داروهای شیمی درمانی و پرتودرمانی برای سرطان
انواع کاردیومیوپاتی
- کاردیومیوپاتی متسع: در این نوع کاردیومیوپاتی، توانایی پمپاژ حفره اصلی قلب یعنی بطن چپ کاهش یافته چون بطن بزرگ (متسع) شده و نمی تواند پمپاژ موثری داشته باشد.
هرچند این نوع کاردیومیوپاتی تمام سنین را درگیر می کند، بیشتر در سنین میانسالی و مردان اتفاق می افتد. شایع ترین علت بیماری عروق کرونر یا حمله قلبی است، البته نقایص ژنتیکی هم بی تاثیر نیستند.
- کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک: در این نوع کاردیومیوپاتی عضله قلب به صورت غیرعادی ضخیم می شود و در نتیجه قلب به سختی کار می کند. این حالت بیشتر عضله بطن چپ که مسئول اصلی پمپاژ خون به سرتاسر بدن است را درگیر می کند.
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک در هر سنی دیده می شود اما اگر در دوران کودکی اتفاق بیفتد شرایط بدتری خواهد داشت. بیشتر مبتلایان به این نوع کاردیومیوپاتی سابقه خانوادگی دارند. بعضی از جهش های ژنتیکی در ابتلا به کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک موثرند.
- کاردیومیوپاتی محدودکننده: در این نوع عضله قلب سفت و بی انعطاف می شود پس قابلیت انبساط ندارد و نمی تواند بین ضربان های قلب از خون پر شود. این نادرترین نوع کاردیومیوپاتی است که درهر سنی دیده می شود اما بیشتر مسن ترها را درگیر می کند.
علت کاردیومیوپاتی محدودکننده ناشناخته (ایدیوپاتیک) است یا می تواند ناشی از بیماری در بخش دیگری از بدن باشد و قلب را تحت تاثیر قرار دهد مثل آمیلوئیدوز.
- دیسپلازی بطن راست آریتموژنیک: در این نوع کاردیومیوپاتی نادر،بافت اسکار جای عضله دهلیز راست را می گیرد و قلب دچار آریتمی می شود. اغلب جهش های ژنتیکی باعث چنین حالتی می شوند.
- کاردیومیوپاتی طبقه بندی نشده: دیگر انواع کاردیومیوپاتی در این دسته قرار می گیرند.
ریسک فاکتورها
موارد زیادی می توانند خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی را افزایش دهند:
- سابقه خانوادگی کاردیومیوپاتی، نارسایی قلبی و ایست قلبی ناگهانی
- سابقه طولانی فشار خون بالا
- شرایطی که قلب را درگیر می کند مثل سابقه حمله قلبی، بیماری عروق کرونر یا عفونت قلبی(کاردیومیوپاتی ایسکمیک)
- چاقی که کار قلب را سخت تر می کند.
- اعتیاد به الکل
- مصرف مواد مخدری مانند کوکائین، آمفتامین و استروئیدهای آنابولیک
- درمان سرطان با شیمی درمانی یا پرتودرمانی
خیلی از بیماری ها خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی را افزایش می دهند که در ادامه به چند مورد اشاره می کنیم:
- دیابت
- بیماری تیروئید
- تجمع زیاد آهن در بدن(هموکروماتوز)
- آمیلوئیدوز
- سارکوئیدوز
- اختلالات بافت همبند
عوارض
گاهی اوقات کاردیومیوپاتی عوارض جدی به دنبال دارد:
- نارسایی قلبی: قلب شما خون کافی برای تامین نیاز بدن پمپاژ نمی کند. نارسایی قلبی در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.
- لخته های خونی: چون قلب پمپاژ موثری ندارد، ممکن است در قلب لخته خونی ایجاد شود. اگر این لخته ها وارد جریان خون شوند می توانند خونرسانی به سایر اندام ها از جمله قلب و مغز را مسدود کنند.
- مشکلات دریچه قلب: چون کاردیومیوپاتی باعث بزرگ شدن قلب می شود، شاید دریچه های قلب به خوبی بسته نشوند و خون را پس بزنند.
- ایست قلبی و مرگ ناگهانی: کاردیومیوپاتی می تواند با تحریک ریتم های غیرعادی قلب باعث غش کردن و حتی در بعضی موارد مرگ شود.
پیشگیری
در خیلی از موارد کاردیومیوپاتی قابل پیشگیری نیست. اگر سابقه خانوادگی داری به پزشک بگویید.
می توانید با یک سبک زندگی سالم تر احتمال ابتلا به کاردیومیوپاتی یا دیگر انواع بیماری های قلبی را کاهش دهید. توصیه های زیر را فراموش نکنید:
- مصرف الکل یا کوکائین را کنار بگذارید.
- فشار خون، کلسترول و قند خونتان را کنترل کنید.
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- مرتب ورزش کنید.
- خواب کافی داشته باشید.
- استرستان را کم کنید.
تشخیص
پزشک با انجام معاینه فیزیکی، در مورد سابقه شخصی و سابقه پزشکی خانوادگی تان سوالاتی می پرسد. به علاوه باید بگویید که مثلاً علائم چه زمانی شروع شد یا آیا ورزش باعث بروز این علائم شده یا نه. اگر پزشک به کاردیومیوپاتی شک کند، برای تشخیص قطعی آزمایشات متعددی انجام می دهد که در ادامه به چند مورد اشاره می کنیم:
- پرتونگاری با اشعه ایکس: تصویر قلب نشان می دهد که آیا قلب شما بزرگ شده یا نه.
- اکوکاردیوگرافی. در این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از قلب استفاده می کنند که اندازه و حرکات آن را در حین تپش نشان میدهد. این تست با بررسی دریچه های قلب به پزشک کمک می کند تا علت علائم را تعیین کند.
- الکتروکاردیوگرام(ECG): در این آزمایش غیرتهاجمی الکترودهایی روی پوست قرار داده می شود تا سیگنال های الکتریکی قلب را اندازه گیری کند. ECG اختلالات فعالیت الکتریکی قلب را نشان می دهد و براساس آن می توان ریتم های غیرطبیعی قلب و محل آسیب دیده را تشخیص داد.
- تست استرس تردمیل: هنگام راه رفتن روی یک تردمیل ریتم قلبی، فشار خون و تنفس شما را چک می کنند. احتمالاً پزشک این آزمایش را برای ارزیابی علائم، تعیین توانایی ورزش و اینکه آیا ورزش باعث آریتمی قلبی می شود یا نه، بکار می برد.
- کاتتریزاسیون قلبی: یک لوله نازک به نام کاتتر را از عروق کشاله ران وارد کرده، آن را به سمت قلب هدایت می کنند تا عروق خونی قلب را ببینند. می توان با مشاهده قدرت پمپاژ خون از قلب، فشار درون حفره های قلبی را اندازه گیری کرد. گاهی برای آنژیوگرافی کرونر یک رنگ به نام ماده حاجب از طریق کاتتر به درون عروق خونی تزریق می شود تا تصویر بهتری از قلب ایجاد شود. کاتتریزاسیون انسداد عروقی را به خوبی نشان می دهد.
در طول این آزمایش پزشک می تواند نمونه کوچکی از بافت قلب(بیوپسی) بردارد تا در آزمایشگاه ، آزمایشات بیشتری روی آن انجام شود.
- MRI قلبی: در این آزمایش از میدان مغناطیسی و امواج رادویی برای ایجاد تصویری از قلب استفاده می کنند. اگر تصاویر اکوکاردیوگرام یا همان نوار قلب برای تشخیص قطعی کافی نباشد، پزشک MRI تجویز می کند.
- سی تی اسکن قلبی: شما روی میزی که داخل یک دستگاه دونات شکل است دراز می کشید. لوله اشعه ایکس داخل دستگاه دور بدنتان می چرخد و تصاویری از قلب و قفسه سینه جمع آوری می کند که بر اساس آن اندازه و عملکرد قلب و دریچه های قلبی ارزیابی می شود.
- آزمایش خون: شاید چند آزمایش خون انجام شود از جمله آزمایشاتی که عملکرد کلیه، تیروئید و کبد را بررسی می کنند و میزان آهن را می سنجند.
در آزمایش خون پپتید ناتریورتیک تیپ B(BNP) پروتئینی را که در قلب تولید می شود، اندازه گیری می کنند. نارسایی قلبی عارضه رایج کاردیومیوپاتی است و در این شرایط سطح BNP افزایش می یابد.
- آزمایش یا غربالگری ژنتیک: کاردیومیوپاتی می تواند ارثی باشد ، در مورد آزمایش غربالگر از پزشک سوال کنید.شاید لازم باشد بستگان درجه اول شما از نظر کاردیومیوپاتی غربالگری شوند.
درمان
هدف درمان کاردیومیوپاتی به شرح زیر است:
- علائم و نشانه هایتان را مدیریت کنید.
- از بدترشدن شرایط پیشگیری کنید.
- خطر بروز عوارض را کاهش دهید.
نوع درمانی که دریافت می کنید به نوع کاردیومیوپاتی تان بستگی دارد.
دارودرمانی
برای درمان کاردیومیوپاتی داروهای مختلفی استفاده می شود. این داروها در موارد زیر موثرند:
- بهبود توانایی پمپاژ قلب
- بهبود جریان خون
- کاهش فشار خون
- کاهش تپش یا ضربان قلب
- خروج مایع اضافی از بدن
- پیشگیری از ایجاد لخته
روش های غیرجراحی
روش های غیرجراحی درمان کاردیومیوپاتی یا آریتمی عبارتست از:
- قطع سپتوم: بخش کوچکی از عضله ضخیم شده قلب را از بین می برند ؛ برای این کار از طریق یک لوله باریک بلند به نام کاتتر به داخل عروقی که وظیفه خونرسانی به آن ناحیه را دارد الکل تزریق می کنند.
- ابلیشن رادیوفرکانسی: برای درمان آریتمی های قلبی، پزشک کاتترهایی را از طریق عروق خونی به قلب می رساند. الکترودهایی که به سر کاتترها چسبیده اند انرژی لازم را برای تخریب بخش کوچکی از بافت آسیب دیده ای که منشاء آریتمی است، فراهم می کنند.
جراحی یا دیگر روش ها
می توان برای بهبود عملکرد قلب یا خلاص شدن از شر علائم دستگاه های مختلفی را داخل قلب با جراحی ایمپلنت کرد. در ادامه به چند مورد از این دستگاه ها اشاره می کنیم:
- کاردیوورتر- دفیبریلاتور قابل کاشت(ICD): این دستگاه ریتم قلب را مانیتور کرده و در صورت لزوم برای کنترل آریتمی های قلبی شوک می دهد. ICD کاردیومیوپاتی را درمان نمی کند اما ریتم های غیرطبیعی را که عارضه جدی این بیماری است، کنترل می کند.
- دستگاه کمکی بطنی(VAD): این دستگاه به جریان خون قلبی کمک می کند. معمولاً وقتی دیگر روش های غیرتهاجمی موفق نیستند، از AVD استفاده می شود . می توان از این روش به عنوان یک درمان بلند مدت یا یک درمان کوتاه مدت در زمان انتظار پیوند قلب استفاده کرد.
- ضربان ساز: این دستگاه کوچک زیر پوست در قسمت شکم یا قفسه سینه قرار داه می شود و با استفاده از ایمپالس های الکتریکی آریتمی ها را کنترل می کند.
انواع روش های جراحی کاربردی برای درمان کاردیومیوپاتی عبارتند از:
- میومکتومی سپتوم: در این جراحی قلب باز، جراح بخشی از دیواره ضخیم شده ماهیچه قلب(سپتوم) را بر می دارد؛ سپتوم در واقع تیغه جداکننده بطن هاست. این کار باعث بهبود جریان خون و کاهش نارسایی دریچه میترال می شود. از میومکتومی سپتوم برای درمان کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک استفاده می کنند.
- پیوند قلب: اگر در مرحله آخر نارسایی قلبی هستید و دارو و دیگر روش های درمانی جواب نمی دهد، پزشک پیوند قلب را توصیه می کند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
این تغییرات سبک زندگی در کنترل کاردیومیوپاتی موثرند:
- سیگار را ترک کنید.
- اگر چاق هستید وزن کم کنید؛ از پزشک بپرسید وزن نرمال شما چقدر است.
- به طور منظم ورزش کنید اما در مورد شدت فعالیت های ورزشی و کم خطرترین آن ها با پزشک مشورت کنید.
- غذای سالم بخورید. سبزیجات، میوه و غلات کامل مصرف کنید.
- کم تر نمک بخورید روزانه کم تر از 1500 میلی گرم سدیم مصرف کنید.
- نوشیدنی های الکلی را کنار بگذارید.
- استرستان را کنترل کنید.
- به اندازه کافی بخوابید.
- مرتب ویزیت شوید.
آمادگی برای ویزیت پزشک
اگر فکر می کنید کاردیومیوپاتی دارید یا نگران ابتلا هستید، به پزشک مراجعه کنید. احتمالاً پزشک شما را به متخصص قلب ارجاع می دهد.
اطلاعات زیر به شما کمک می کند برای ویزیت آماده شوید:
چه کاری می توانید انجام دهید
از محدودیت های قبل از ویزیت مطلع شوید. وقتی قرار ملاقات گذاشتید از منشی پبرسید که آیا لازم است کاری انجام دهید مثلاً رژیم غذایی تان را محدود کنید.
فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم از جمله علائمی که شاید ظاهراً ربطی به کاردیومیوپاتی نداشته باشند و زمان شروع آن ها
- اطلاعات شخصی کلیدی از جمله سابقه خانوادگی کاردیومیوپاتی، بیماری قلبی، سکته، فشار خون بالا، دیابت یا هر گونه استرس شدید یا تغییر تازه در سبک زندگی
- تمام داروها، ویتامین ها و مکمل های مصرفی
سوالاتی که باید از پزشک بپرسید
در صورت امکان یکی از اعضای خانواده و دوستانتان را با خود ببرید تا در یادآوری اطلاعات به شما کمک کند.
بعضی از سوالات اساسی که می توانید در مورد کاردیومیوپاتی از پزشک بپرسید عبارتند از:
- محتمل ترین علت علائم من چیست؟
- چه دلایل احتمالی دیگری وجود دارد؟
- چه آزمایشاتی لازم است؟
- گزینه های درمانی موجود کدامند و شما چه درمانی را توصیه می کنید؟
- هر چند وقت یک بار باید غربالگری شوم؟
- آیا لازم است اعضای خانواده ام از نظر کاردیومیوپاتی غربالگری شوند؟
- من بیماری های دیگری هم دارم، چطور همه آن ها را مدیریت کنم؟
- آیا بروشور یا مطلب چاپی وجود دارد که بتوانم با خودم ببرم؟ چه وبسایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
هر سوالی دارید بپرسید.
از پزشک خود چه انتظاری دارید؟
احتمالاً پزشک این سوالات را می پرسد:
- شدت علائمتان چقدر است؟
- علائم دائمی هستند یا موقتی؟
- آیا به نظر می رسد چیزی علائم را بهتر کند؟
- آیا به نظر می رسد چیزی علائم را بدتر کند؟
نظرات کاربران