چرا مردم برای بیماری‌های خود کمتر به پزشک مراجعه می‌کنند؟

نگاهی به اقتصاد و رواج خوددرمانی

بیشتر افرادی که خودسرانه دارو مصرف می‌کنند آگاهی اولیه‌ای از داروی مصرفی دارند، ولی این آگاهی به حدی نیست که به استفاده صحیح از دارو و پیشگیری از تداخلات دارویی و نیز عوارض نامطلوب آن منجر شود.

به گزارش گروه جامعه خبرگزاری آنا، دندان درد امانش را بریده است و حالا کار به جایی رسیده که روزی چند بسته مسکن برای آرام شدن دردش مصرف می‌کند. می‌پرسم چرا دکتر نمی‌روی؟ می‌گوید: می‌دانی دکتر رفتن چقدر هزینه روی دست آدم می‌گذارد؟ بیمه هم ندارم، با این اوصاف دردش را تحمل کنم بهتر است. البته دکتر داروخانه محله مان هم چند بسته آنتی بیوتیک داد و گفت عفونتش خوب شود دردش هم بهتر می‌شود. 

_تازگی‌ها احساس گر گرفتگی دارد، کف دست و پایش می‌سوزد و گاهی خون دماغ می‌شود. می‌گویم حتما باید آزمایش بدهی! می‌گوید: ویزیت یک دکتر همراه با آزمایش دست کم برایم ۵۰۰، ۶۰۰ هزار تومان خرج دارد. رفتم عطاری، گفته فشار خونت بالاست، چند تا عرقیجات داده است. گفت همین‌ها را بخورم خوب می‌شوم. 

_چند وقتی بود دوبینی پیدا کرده بود. خودش را بسته بود به آب هویج، موقع راه رفتن هم پای چپش را می‌کشید روی زمین، می‌گفتم چرا دکتر نمی‌روی می‌گفت رفته ام، ام آر آی و هزار تا آزمایش نوشته است نه پولش را دارم نه وقت و حوصله اش را! آخرین باری که دیدمش وضعیت خوبی نداشت. آنقدر در مقابل دکتر رفتن مقاومت کرد تا وقتی به پزشک مراجعه کرد برایش تشخیص بیماری «ام اس» داد. آن هم از نوع پیشرفته اش! حالا نه تنها دوا و درمان برایش هزینه بیشتری دارد بلکه افسوس می‌خورد که چرا زودتر به پزشک مراجعه نکرده است. 

متاسفانه پدیده‌ای به نام خوددرمانی در کشور ما رایج شده است. اغلب مردم هزینه بالای درمان را به عنوان عنصر بازدارنده مراجعه به پزشک عنوان می‌کنند. اما بیشتر این افراد از تیغ دو لبه خوددرمانی آگاهی ندارند و نمی‌دانند شاید بسیاری از بیماری‌ها با یک ویزیت و چند دارو کاملا حل شود. 

البته هر فردی برای روی آوردن به خود درمانی دلایل خودش را دارد و همیشه پای هزینه یا ویزیت پزشک در میان نیست، بالا بودن هزینه و روند سخت  آزمایشات، نوبت‌دهی سخت در بیمارستان‌های دولتی، طولانی بودن روند درمان، شلوغ بودن مطب پزشک و موجود نبودن بعضی از دارو‌های تجویزشده یا حتی استفاده قبلی ازدارو و بهبودی نشانه‌های بیماری از دلایلی است که فرد ترجیح می‌دهد خود درمانی کند. 

**از افزایش هزینه‌های درمان تا مرگ

 آیا بالا رفتن هزینه درمان می‌تواند دلیل موجهی برای خود درمانی باشد؟ سوالی است که از «مسعود مردانی» متخصص بیماری‌های عفونی می‌پرسیم. او مصرف بی رویه و خودسرانه دارو یا خوددرمانی را مشکلات مهم حوزه بهداشت و درمان به خصوص در سال‌های اخیر می‌داند و به خبرنگار آنا می‌گوید: اگرچه مصرف به جا و درست یک دارو، سلامت را به فرد باز میگرداند، اما مصرف نادرست و زیاده از حد همان دارو می‌تواند پیامد‌های نا گواری در پی داشته باشد؛ این پیامد‌ها می توانند از نارضایتی بیمار، طولانی شدن روند درمان بیماری و شدت آن شروع شده و به عوارض جانبی خطرناک و بستری شدن در بیمارستان و در نهایت افزایش هزینه‌های درمانی و حتی مرگ بیمار ختم شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد مردم باید با خطرات جبران ناپذیرخوددرمانی و مصرف بی رویه دارو را آشنا شوند. افرادی که به دلیل نا آ گاهی حتی دارو‌های تقلبی و تاریخ گذشته را مصرف میکنند هم بسیار زیاد است. 

این متخصص بیماری‌های عفونی می‌گوید: متاسفانه مشکل دیگری که وجود دارد این است که معمولا بیشتر افرادی که خودسرانه دارو مصرف میکنند آگاهی اولیه‌ای از داروی مصرفی دارند، ولی این آگاهی به حدی نیست که به استفاده صحیح از دارو و پیشگیری از تداخلات دارویی و نیز عوارض نامطلوب آن منجر شود. به عنوان مثال برخی دارو‌ها اثر یکدیگر را تشدید یا خنثی کرده و گاهی ضد هم عمل میکنند. 

عضو انجمن متخصصین بیماری‌های عفونی ادامه می‌دهد: برای مثال در فردی که به بیماری فشار خون بالا و بیماری ریوی مبتلاست، مصرف داروی کاهش دهنده فشار خون، بیماری ریوی را تشدید میکند. همچنین دارو‌های کورتونی که برای درمان بیماری مزمن انسداد ریوی تجویز می‌شود، قند خون را افزایش می‌دهد و برای افراد مبتلا به دیابت مضر است. مصرف همزمان دارو‌های ضد انعقاد خون با داروی ضدالتهاب و تداخل این دو نوع دارو، منجر به خونریزی شدید می‌شود. 

همچنین دوز بالای دارو‌های خواب آور یا آرام بخش برای افراد مسن، باعث خواب آلودگی می‌شود که عدم تعادل حاصل از آن زمین خوردگی یا اتفاقات دیگر را در پی دارد. او تاکید می‌کند: عملکرد دارو در بدن افراد متفاوت است و دارو برای هر فردی باید به طور اختصاصی تجویز شود. مصرف دارو‌های خودسرانه ممکن است عوارض مرگباری داشته باشد.

 مردانی با بیان اینکه موضوع دیگری که باعث مصرف خودسرانه دارو شده است را امکان تهیه دارو، بدون تجویز پزشک از داروخانه و نبود نظارت کافی بر این امر می‌داند و می گوید: مثلا بیشتر افراد در پی یک گلودرد و سرماخوردگی اقدام به مصرف آنتی بیوتیک و پنی سیلین میکنند. این افراد نمی دانند اغلب سرماخوردگی ها دارای منشأ ویروسی هستند و هیچ آنتی بیوتیکی برروی ویروس ها مؤثر نیست.

مصرف خودسرانه این داروها منجر به تضعیف بدن می شود و با از بین رفتن میکروارگانیسمهای مفید منجر به عفونت جدیدی میشوند. از آنجا که تمام بیماریهای ویروسی دارای یک دوره بیماری هستند این افراد بدون دارو یا پس از مصرف آنتی بیوتیک و پس از گذشت دوره بیماری بهبود می یابند. با این تصور اشتباه که مصرف دارو منجر به بهبودی آنها شده است.

**مصرف مسکن و مخفی ماندن علت دردها

مردانی در رابطه با مصرف دارو‌های مسکن نیز می‌گوید: مصرف نابجای قرص‌ها و دارو‌های مسکن که برای التیام درد استفاده می‌شوند. می‌تواند به ناشناخته ماندن علت بیماری و عدم درمان صحیح آن منجر شود. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف بیش از حد مجاز استامینوفن یا مصرف طولانی مدت آن موجب مسمومیت کبدی می‌شود.

**ویتامین را هم خودسرانه مصرف نکنید

تعداد بسیاری از مردم خیال می‌کنند مصرف بی رویه ویتامین‌ها مشکلی ایجاد نخواهد کرد به همین دلیل با مراجعه به داروخانه انواع ویتامین و مکمل را درخواست میکنند. «اکرم احمدی» متخصص تغذیه نیز به خبرنگار آنا می‌گوید: مصرف بیش از حد ویتامین‌های محلول در چربی به طور قطع برای سلامت آن‌ها ضرر دارد و فقط مقدار اضافه ویتامین‌های محلول در آب دفع میشود. به عنوان مثال، ا گر ویتامین C بیش ازاندازه مصرف شود، هیچ اتفاق خاصی نمیافتد. مقدار موردنیاز بدن جذب شده و اضافه آن نیز دفع میشود، ولی مصرف بی رویه و خودسرانه ویتامین‌هایی مثل E، D، A و K که محلول در چربی هستند، میتواند عوارضی برای بدن ایجاد کند.
 
**برای درمان بیماری سراغ عطاری‌ها نروید! 

تعداد زیادی از مردم هم این روز‌ها با دیدن اولین علائم بیماری در خود سراغ عطاری‌ها و دارو‌های گیاهی می‌روند. این در حالی است که حتی عطاری‌ها هم اجازه ندارند بدون اطلاع از پیش زمینه بیماری و یا ارجاع به پزشک مصرف خودسرانه دارو‌های گیاهی را برای بیماری خاصی توصیه کنند. دارو‌های گیاهی نیز، مانند دیگر دارو‌ها به دلیل عوارض جانبی احتمالی، موارد منع مصرف یا تداخل اثر با دارو‌های دیگر باید زیرنظر پزشک و پس از تشخیص بیماری مصرف شوند.

درست است که هزینه دوا و درمان هر روز گران و گران‌تر می‌شود، اما هزینه خوددرمانی آن هم بدون اطلاع از بیماری خود می‌تواند برایتان بسیار گران تمام شود. پس بهتر است قبل از آنکه بیماری جای پایش را محکم کند به پزشک مراجعه کنید.

منبع : خبرگزاری آنا