به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، محتوای کتاب‌های درسی از ابعاد مختلف همچون دشواری متون، حجم و چگالی بالا و مهمتر از همه، غیرکاربردی بودن برخی از مطالب برای زندگی حال و آینده دانشآموزان، سال‌هاست به‌عنوان نقطه ضعفی بر پیشانی نظام آموزشی کشور ثبت شده است.
علاوه بر حجم و چگالی بالا، موضوع دیگر، کیفیت کتب درسی است که در مواردی ضعف کیفیت و از سوی دیگر امکانات محدود مدارس عادی باعث شده که اقشار ضعیف و متوسط برای جبران شکاف کیفیت آموزشی، مجبور به خرید کتب کمک آموزشی و کنکور برای فرزندانشان چه برای تقویت یادگیری و چه برای کسب نتیجه در کنکور باشند.
پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش نیز در پژوهشی که به‌تازگی درباره حجم زیاد کتاب‌های درسی دانشآموزان ایران انجام داده است، فقط در یک نمونه و برای کتاب علوم دوره نخست ابتدایی اعلام کرده است: برنامه درسی علوم تجربی دوره نخست ابتدایی ایران به‌لحاظ حجم، محتوا، چگالی و مطالبی که باید به دانشآموزان آموزش داده شود دو تا 10 برابر سایر کشورهاست! این نتایج نشان می‌دهد در حوزه کتاب‌های درسی، شرایط خوبی نداریم.
دانشآموزان به عنوان مخاطبان اصلی کتاب‌های درسی در اولویت‌ترین گروه برای نقد و اعلام‌نظر درباره محتوایی هستند که 12 سال به آنها تحمیل می‌شود و بدون آنکه صدایشان به مسئولان برسد، گریزی جز حفظ کردن این محتوا برای امتحان دادن ندارند.
در همین ارتباط و برای اطلاع از نظرات دانشآموزان درباره کتاب‌های درسی، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی میزبان آنها بود البته دانشآموزان، معلمان، والدین، کارشناسان اداری، استادان دانشگاه و صاحب‌نظران عرصه تعلیم و تربیت می‌توانند در پایگاه اینترنتی به آدرس nazar.roshd.ir نظرات خود درباره کتاب‌های درسی را اعلام کنند.
در ادامه این گزارش، نظرات جمعی از دانشآموزان درباره محتوای کتاب‌های درسی مطرح می‌شود.
12 سال درس خواندم هیچ محتوای مفیدی یاد نگرفتم!
مهسا احمدی از دبیرستان فتح‌المبین منطقه 20 معتقد است که در طول 12 سال تحصیل در مدرسه هیچ محتوای مفیدی را نیاموخته و هر آنچه به او آموزش داده شده است همگی حفظیاتی است که برای کسب نمره آنها را خوانده است همچنین کتاب‌های شیمی و فیزیک اشکالات املایی و محتوایی بسیاری دارد.
کلاس روانشناسی یا انتخاب شغل برگزار کنید
او می‌گوید: کتاب مدیریت خانواده اصلاً در مدارس مورد توجه نیست بنابراین بهتر است به جای این کتاب، کلاس‌های روانشناسی یا انتخاب شغل برای دانشآموزان برگزار شود، بسیاری از دانشآموزان نمی‌دانند باید چه شغلی را انتخاب کنند.
ادبیاتی که دوست فرهنگ ایران نیست
زینب احمدآبادی از مدرسه مکتب فرهنگی منطقه 16 تهران معتقد است که کتاب روانشناسی پایه 12 هیچ اطلاعات جدیدی به دانش‌آموز نمی‌دهد و در سطح همان کتاب تفکر و پژوهش پایه هفتم است، باید کتاب روانشناسی را از این فاجعه نجات داد؛ کتاب‌های درسی ادبیات باید ادبیات و فرهنگ ایران را به دانشآموزان معرفی و از همه بزرگان ادب یاد کند اما هم‌اکنون مطالب از برخی شعرا گزینش می‌شوند و کتاب ادبیات نمی‌تواند دانشآموزان را به ادبیات ایران علاقه‌مند کند.
کتاب درسی بدون تمرین و مثال
موضوع مهمی که بارها از سوی دانشآموزان مورد نقد قرار گرفت، ارائه محتواهای متعدد در کتاب درسی بدون تمرین و مثال کافی برای تفهیم مطالب است؛ در حقیقت مولف باید کتاب را به گونه‌ای تهیه کند تا در شرایط نرمال، دانش آموز معمولی در مدرسه معمولی با داشتن معلمی که حدنصاب‌های آموزشی و مهارتی را کسب کرده، بتواند درس را مطالعه کرده و یاد بگیرد و نیازی به کتاب کمک آموزشی نداشته باشد اما آنگونه که دانشآموزان روایت می‌کنند این اتفاق در کتاب‌های درسی نیفتاده است و ماحصل آن اجبار به استفاده از کتاب‌های کمک درسی است.
اجبار به استفاده از کتاب‌های کمک درسی
فاطمه رحمانی از دبیرستان فرزانگان 8 تهران با انتقاد از ضعف کتاب‌های درسی گفت: کتاب‌ها به فهرست‌نامه مطالب تبدیل شده است و چون محتوا را به خوبی توضیح نداده‌اند، دانشآموزان باید از کتاب‌های کمک آموزشی استفاده کنند اما آیا همه افراد توانایی خرید این کتاب‌ها را دارند.
او معتقد است که مطالب کتاب‌های درسی جدید و متناسب با نیازهای دانشآموزان نسل جدید نیست مثلاً از کتاب دینی هیچ چیز متوجه نمی‌شوم یا کتاب سواد رسانه‌ای را فقط برای حفظ کردن و امتحان دادم می‌خوانم چون هیچ محتوای مفیدی ندارد، جنس کاغذ کتاب‌های درسی هم زرد رنگ و نامناسب است.
نرگس مرادی از مدرسه سمپاد ملارد با انتقاد از ناکارآمدی کتاب‌های درسی گفت: درس شیمی به تمرین و تکرار بسیار نیاز دارد اما در کتاب‌های درسی خبری از تمرین نیست و همین موضوع باعث می‌شود تا دانش‌آموز محتوا را به خوبی فرانگیرد یا برای درس زبان انگلیسی یک ساعت آموزش در هفته به هیچ عنوان کافی نیست و همین موضوع باعث می‌شود تا بیشتر دانشآموزان به کلاس زبان موسسات خصوصی بروند و اگر شرایط مالی لازم برای استفاده از این کلاس‌ها را نداشته باشند قطعاً در درس زبان انگلیسی مدرسه دچار مشکل می‌شوند.
امیرعلی میرجلیلی از دبیرستان شهید بهشتی شهرری هم به فرمول‌های بسیار کتاب فیزیک اشاره کرد و گفت: در کتاب فیزیک 100 تا 150 فرمول بدون توضیح کافی آمده است و اگر دانشآموزان فقط به کتاب درسی اکتفا کرده و از کتاب کمک آموزشی استفاده نکنند، قطعاً نتیجه نمی‌گیرند؛ می‌توان فرمول‌ها را کمتر کرد و محتوا را کامل برای دانش‌آموز توضیح داد تا هم مطالب را بیاموزد و هم قدرت تحلیل او افزایش یابد.
منبع خبر : خبرگزاری تسنیم
نظرات کاربران