نحوه صحیح نگهداری دارو

باشگاه خبرنگاران جوان– برای نگهداری دارو‌ها در منزل، حتما به شرایط نگهداری دارو که روی جعبه یا برچسب دارو و یا بروشور داخل جعبه دارویی درج شده است، دقت کنید.

تعداد دارو‌هایی که باید در یخچال نگهداری شوند، اندک است. هنگام دریافت دارو از داروساز نحوه نگهداری دارو را بپرسید.

نگهداری دارو‌ها در یخچال، فقط برای دارو‌هایی که به شرایط یخچالی نیاز دارند، مناسب است. یخچال مانند حمام دارای رطوبت است و باعث می‌شود دارو زودتر از رسیدن به تاریخ انقضای روی بسته بندی، خراب شود.

در منزل از نگهداری دارو‌هایی که برچسب ندارند و مورد مصرف نیستند، خودداری کنید.

دارو‌ها را داخل بسته‌بندی اصلی آن ها، دور از نور، گرما، یخ زدگی و رطوبت نگهداری کنید.

سرنگ و دستکش استریل نیز تاریخ انقضای مصرف دارند. سرنگ و یا دستکش استریل که تاریخ مصرف آن ها گذشته و یا کاغذ پوشش آن‌ها پاره شده باشد، غیر استریل و غیر قابل استفاده هستند.

از مصرف پماد‌ها و کرم‌هایی که قوام خود را از دست داده اند، سفت یا آبکی شده اند و یا از بسته بندی نشت کرده اند، بپرهیزید و آن‌ها را دور بریزید.

هرگز دارویی را در جعبه داروی دیگری نگهداری نکنید؛ چرا که این امر منجر به مسمومیت دارویی خود یا عزیزانتان خواهد شد.

توجه داشته باشید دارو‌ها بایستی در بسته بندی و ظرف اصلی خود نگهداری شوند. خارج کردن آن‌ها از ظروف و تقسیم در پاکت‌های کاغذی یا پلاستیکی فساد آن‌ها را تسریع می‌کند.

نحوه نگهداری قرص و کپسول:

الف) انواع خوراکی: به دلیل پایین بودن دمای یخچال، نسبت به محیط بیرون، رطوبت بالاتری دارد و در صورت گذاشتن در یخچال زود‌تر فاسد می‌شوند.

ب) انواع واژینال: در صورت رعایت شرایط نگهداری و اپلیکاتور یک بار مصرف تا آخر تاریخ انقضا قابل مصرف هستند.

نکته: در مورد قرص‌ها و کپسول‌هایی که پس از شمارش، بسته بندی و تحویل می‌شوند، در صورت وجود رطوبت گیر و محکم بودن درب ظرف، ملاک نگهداری تا تاریخ انقضای دارو است.

نحوه نگهداری پماد، کرم و ژل:

الف) پماد، کرم و ژل موضعی: در صورت جمع کردن قسمت مصرف شده تیوپ و محکم بودن درب حداکثر تا زمان انقضا قابل نگهداری است.

ب) پماد، کرم و ژل چشمی: تا یک ماه از زمان باز شدن قابل مصرف هستند.

ج) پماد، کرم و ژل واژینال: بعد از باز کردن تا یک ماه قابلیت مصرف دارند.

نحوه نگهداری قطره:

الف) انواع قطره چشمی: چنانچه در موقع مصرف، قطره با چشم تماس پیدا نکند، حداکثر تا یک ماه بعد از باز کردن قطره قابل مصرف است.

ب) انواع قطره گوشی و بینی: در صورت محکم بودن درب ظرف بعد از مصرف در صورت عدم یخ زدگی و عدم تغییر رنگ، حداکثر تا پایان تاریخ انقضا قابل استفاده است. هر چند باید در نظر داشت که با مصرف تدریجی احتمال تغلیظ دارو وجود دارد.

ج) انواع خوراکی: در صورت باز کردن قطره خوراکی، حداکثر تا یک ماه قابل نگهداری است. فقط در مورد قطره نیستاتین بعد از شروع مصرف تا یک هفته در یخچال قابلیت نگهداری دارد.

نحوه نگهداری شربت و سوسپانسیون:

الف) نحوه نگهداری انواع سوسپانسیون: برخی سوسپانسیون‌ها آماده اند و برخی با افزودن آب جوشیده سرد، آماده مصرف می‌شوند. سوسپانسیون‌ها در دمای اتاق تا هفت روز و در یخچال تا چهارده روز قابل نگهداری هستند. به غیر از سوسپانسیون کوآموکسی کلاو که به گرما شدیدا حساس است و بعد از آماده سازی، باید سریع به یخچال منتقل شود که در این صورت تا هفت روز در یخچال قابل نگهداری است. توجه شود که اگر سوسپانسیون کوآموکسی کلاو از رنگ کرم روشن تغییر رنگ داد و تیره‌تر شد، قابل مصرف نیست.

دقت شود سوسپانسیون‌ها دو فاز دارند که با تکان دادن شیشه دارویی، فاز جامد آن در فاز مایع پخش و یکنواخت می‌شود. اگر لایه زیرین سوسپانسیون، با تکان دادن معمولی یکنواخت نشد، اصطلاحا کیک ایجاد شده است و قابل مصرف نیست.

ب) نحوه نگهداری انواع شربت مایع: ضمن باز کردن باند محکم درب بطری، در صورت محکم بودن درب آن و عدم تغییر خواصی مثل بو، مزه و رنگ، در مورد شربت تا یک ماه و در مورد الگزیر، تا آخر تاریخ انقضا قابل مصرف است. هر چند به جهت تغلیظ دارو در اثر نگهداری طولانی آن، استفاده آن برای کودکان و سالمندان توصیه نمی‌شود.

نحوه نگهداری اسپری تنفسی و اسپری بینی:

در صورت شست و شوی صحیح سیلندر، تا پایان تاریخ انقضا قابل استفاده می‌باشند. به دلیل قابل اشتعال بودن پوکه اسپری تنفسی، از نزدیک کردن اسپری تنفسی به آتش باید جلوگیری کرد.

نحوه نگهداری آمپول:

آمپول‌ها به عنوان داروی یک بار مصرف بوده و بلافاصله بعد از باز شدن باید استفاده شوند و باقی مانده آن دور ریخته شود.

نحوه نگهداری ویال:

این شکل دارویی به صورت چند دوز و چند بار مصرف بوده و ویال‌های مایع تا چهار هفته بعد از شروع مصرف قابل نگهداری هستند. (مانند ویال‌های انسولین و لیدوکایین) و در انواع دیگر، مقدار باقی مانده بعد از شروع مصرف دور انداخته می‌شود. در مورد ویال‌های پودری بعد از انحلال با حلال طبق بروشور کارخانه سازنده قابلیت نگهداری دارند.

نحوه نگهداری محلول‌های تزریقی حجیم:

الف: انواع محلول‌های تزریقی حجیم تزریقی: بعد از قرار دادن ست سرم بلافاصله باید تزریق شوند.

ب: انواع محلول‌های تزریقی حجیم شست و شو: بلافاصله بعد از باز کردن برای شست و شوی زخم‌ها باید استفاده شوند؛ زیرا در غیر این صورت در زخم‌های باز می‌توانند موجب عفونت شوند.

ج: از انجماد محلول‌های تزریقی حجیم باید جلوگیری کرد. نگهداری آن‌ها در درمای اتاق بلامانع است.