به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، علیرضا زالی با حضور در یک برنامه تلویزیونی ضمن اشاره به روز جهانی مغز اظهار کرد: دلیل نام‌گذاری این روز توسط انجمن بین‌المللی مغز این است که در دهه‌های آینده بیماری‌های مغز و اعصاب بخش مهمی از بار بیماری‌ها را به خود اختصاص خواهند داد.
وی ادامه داد: با توجه به این که بخش زیادی از بیماری‌های مغز و اعصاب قابلیت پیشگیری دارند، انتخاب این روز به‌منظور معطوف کردن توجه مردم و مسئولان و سیاستگذاران کشورهای مختلف به سلامت مغز با نگاه پیشگیرانه است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، آلزایمر را بیماری بسیار پیچیده‌ای برشمرد و افزود: متأسفانه پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آتی در روند جهانی از جمله ایران با افزایش این بیماری روبه‌رو شویم؛ آمار جهانی دلالت بر این دارد که 35 درصد افراد بالای 85 سال در معرض خطر ابتلا به آلزایمر قرار دارند.
به‌گفته وی، بروز آلزایمر در سنین زیر 65 سال شایع نیست و در صورت ابتلای فرد زیر 65 سال نیاز به بررسی‌های تکمیلی وجود دارد.
زالی با اشاره به این که مغز یکی از پیچیده‌ترین ارگان‌های بدن است گفت: پرمصرف‌ترین بخش بدن از نظر انرژی مغز است؛ مغز تنها دو درصد وزن بدن را تشکیل می‌دهد اما 25 درصد برون‌ده قلب به مغز اختصاص دارد.
وی با بیان اینکه وزن مغز انسان حدود 1360 گرم است، توضیح داد: وزن مغز مردان 10 درصد بیشتر از وزن مغز زنان است، اما این به‌معنای باهوش‌تر بودن مردان نیست، برای مثال وزن مغز انیشتین 1230 گرم بوده که از وزن مغز یک انسان نرمال نیز کمتر است.
به‌گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، چگالی یا تراکم سلول‌های عصبی در زنان بیشتر از مردان است.
وی درباره برخی از شگفتی‌های مغز زنان که مردان از آن محروم هستند، گفت: مثلاً مردان وقتی جلوی تلویزیون روزنامه می‌خوانند فقط حواسشان به روزنامه است و متوجه وقایع اطراف نمی‌شوند اما زنان آشپزی، تماشای تلویزیون، توجه به فرزندان و… را به‌صورت همزمان انجام می‌دهند و این از ویژگی‌های مغز زنان است که همزمان چند وظیفه و کار را انجام می‌دهند. در مغز بخشی به‌نام هیپوکامپ وجود دارد که با حافظه و پردازش اطلاعات ارتباط مستقیم دارد که در زنان از مردان بزرگتر است.
وی با اشاره به اهمیت کار مغز گفت: روزانه بیش از 50 هزار فکر به ذهن ما خطور می‌کند که متأسفانه 70 درصد آن‌ها افکار منفی (خودبینی، ترس، استرس، اضطراب و…) است.
زالی ادامه داد: در طول هر دقیقه مغز این توانایی را داراست که 3500 فکر به ذهنش خطور کند و قدرت پردازش اطلاعات در مغز انسان 30 برابر ابرکامپیوترهای فعلی جهان است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به وجود 100 میلیارد نورون مغزی و 644 کیلومتر عروق خونی در جمجمه انسان، گفت: اگر قسمتی از مغز انسان به‌اندازه یک‌دانه ماسه را در نظر بگیریم در آن بیش از 10هزار نورون و 1500 سیناپس اتصالات عصبی وجود دارد.
وی با بیان اینکه هنگام تکامل جنین نیز در هر دقیقه 8 هزار سلول عصبی تولید می‌شود، گفت: تعداد سلول‌های عصبی ما هنگام تولد یکسان است و تغییر نمی‌کند اما پدیده‌ای تحت عنوان انعطاف‌پذیری مغز که با تشکیل اتصالات مغز ایجاد می‌شود باعث تکامل مغزی می‌شود که این فرایند از هنگام تولد تا 25سالگی ادامه می‌یابد.
این متخصص جراحی مغز و اعصاب ادامه داد: از 25سالگی به بعد فرایند پیر شدن شروع می‌شود اما با بالا رفتن سن برخی مهارت‌های انسان افزایش می‌یابد مثلاً از 80سالگی به بعد توان مهارتی واژگانی افراد توسعه می‌یابد.
وی با ابراز اینکه “از 20 هزار سال پیش تاکنون مغز بشر به‌اندازه یک توپ تنیس کوچکتر شده است.”، گفت: یک‌سری از کارکردهای مغز ما در طول زمان ما کمتر شده است.
زالی با اظهار اینکه “موقعیت‌یابی (GPS) در طول تکامل مغز انسان از گذشته به ما به ارث رسیده است.”، گفت: اما وقتی از GPS گوشی همراه استفاده می‌کنیم این توانایی در مغز ما تحلیل می‌رود.
این متخصص مغز و اعصاب یادآور شد: از اواسط قرن 18 تقریباً 13.5 نمره IQ بشر به‌دلیل واگذاری بخشی از فعالیت‌های مغزی ما کم شده است.
زالی استفاده از یک نیم‌کره مغز را یک باور غلط برشمرد و گفت: جز بحث تکلم و نگارش، ما در آنِ واحد از هر دو نیم‌کره مغز استفاده می‌کنیم.
به‌گفته وی، انسان در حالت عادی از تمام بخش‌های مغز خود استفاده می‌کند و حتی در حالت خواب نیز مغز انسان فعال است.
زالی با توجه به وابستگی شدید مغز انسان به قند گفت: مغز انسان تنها پنج تا 10 دقیقه می‌تواند نرسیدن خون و اکسیژن را تحمل کند و بعد از آن سلول‌های مغزی آسیب می‌بینند.
وی راجع به ویژگی‌های شگفت‌انگیز مغز گفت: مغز انسان می‌تواند تا 11 روز بی‌خوابی و تا دو روز عدم دریافت آب را تحمل کند؛ همچنین پیش‌بینی می‌شود تا 20 روز با استفاده از برخی ذخایر انرژی بدون غذا دوام بیاورد.
زالی درباره کاوش‌های صورت‌گرفته در شهر سوخته خاطرنشان کرد: اولین جراحی جمجمه و مغز دنیا توسط ایرانیان انجام شده است.
به‌گفته وی، این جراحی مربوط به دختری 13ساله دارای جمجمه بزرگتر از حد معمول و بیماری هیدروسفالی (افزایش آب مغز) بوده است. پزشکان ایران باستان با ایجاد یک سوراخ در داخل استخوان آهیانه سمت راست جمجمه این بیمار آب اضافه مغز را خارج کردند.
زالی با اشاره به اثربخشی این جراحی گفت: مطالعات نشان داده است که این بیمار تا یک‌سال پس از انجام این عمل جراحی زنده بوده است.
وی با اشاره به سایر ابعاد تمدنی شهر سوخته یادآور شد که اولین چشم مصنوعی نیز در شهر سوخته یافته شده است که مربوط به چشم چپ یک خانم 35ساله در پنج هزار سال پیش است.
این متخصص مغز و اعصاب با تأکید بر ضرورت آشنایی با تاریخ پزشکی ایران باستان گفت: با توجه به این استعداد و پیشرفت ایرانیان، امروز در حوزه جراحی مغز و اعصاب در اقصی نقاط کشور جراحان برجسته مغز و اعصاب در لبه دانش حرکت می‌کنند.
منبع خبر : خبرگزاری تسنیم+
نظرات کاربران