امکان درمان شایع‌ترین سرطان دهان با حذف یک پروتئین

شایع‌ترین سرطان مربوط به دهان، “کارسینوم سلول سنگفرشی دهان” (OSCC) نام دارد که مانند بسیاری از سرطان‌های دیگر، کاملا بی‌سر و صدا آغاز می‌شود. آغاز آن شاید به صورت یک لکه سفید کوچک در دهان یا یک برآمدگی قرمز کوچک روی لثه‌ها باشد. نادیده گرفتن و کم‌اهمیت جلوه دادن آسان است اما پس از آن، همه چیز تغییر می‌کند. لکه کوچک شوم‌تر می‌شود، رشد می‌کند و در بافت همبند فرو می‌رود.

بیمارانی که به اندازه کافی خوش‌شانس هستند تا پیش از این که شرایط بدی پیش بیاید، به دندانپزشک مراجعه کنند، می‌توانند از سرطانی شدن ضایعات جلوگیری کنند یا حداقل می‌توانند مطمئن شوند که درمان از زمانی آغاز می‌شود که موثر باشد. از سوی دیگر، برای کسانی که خوش‌شانس نیستند، چشم‌انداز تیره‌ای وجود دارد. احتمال بقای پنج ساله افراد مبتلا به کارسینوم سلول سنگفرشی دهان، حدود ۶۶ درصد است. سالانه بیش از ۱۰ هزار آمریکایی بر اثر ابتلا به سرطان دهان از دنیا می‌روند. افراد معتاد به سیگار و مشروبات الکلی، بیشترین آسیب را می‌بینند.

اکنون، پژوهشگران دانشکده دندانپزشکی “هنری گلدمن”(Henry Goldman) در “دانشگاه بوستون”(Boston University) دریافته‌اند که حذف ژنتیکی پروتئینی که به نظر می‌رسد باعث تحریک رشد سرطان می‌شود، ممکن است به محدود کردن رشد و گسترش تومور کمک کند. پژوهشگران می‌گویند که یافته‌های آن ها این پروتئین موسوم به “LSD1” را به یک هدف بالقوه برای داروسازی تبدیل می‌کند. پزشکان می‌توانند طی شیمی‌درمانی و ایمونوانکولوژی، این پروتئین را برای از بین بردن تومور هدف قرار دهند.

با توجه به این که حداقل یک سوم آمریکایی‌ها به طور منظم به دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند، طبق گفته “مراکز کنترل و پیشگیری بیماری”(CDC)، این کشف می‌تواند در آینده نجات‌دهنده کسانی باشد که مراقبت‌های پیشگیرانه را از دست می‌دهند.

“مانیش بایس”(Manish Bais)، پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: این یافته‌ها پیامدهای مهمی را برای ارائه درمان‌های جدید و مؤثرتر به بیماران مبتلا به سرطان دهان به همراه دارند. این پژوهش، گام مهمی به سوی توسعه درمان‌های نوآورانه برای سرطان دهان است.

“ماریا کوکوروزینسکا”(Maria Kukuruzinska)، از پژوهشگران این پروژه گفت: در گذشته به ندرت پیش می‌آمد که دانشکده‌های دندانپزشکی در زمینه علوم مربوط به سر و گردن مطالعه کنند و بیشتر این پژوهش‌ها در مراکز سرطان انجام می‌شد اما این روند در حال تغییر است و دانشکده‌های دندانپزشکی، مزایای بسیاری نسبت به مراکز سرطان برای پژوهش علمی در مورد کارسینوم سلول سنگفرشی دهان دارند. دلیل این امر این است که ما می‌توانیم به ضایعات پیش‌سرطانی دسترسی پیدا کنیم اما مراکز سرطان فقط افرادی را بررسی می‌کنند که بیماری آنها کاملا توسعه‌یافته است.

ایمنی ضد تومور

بایس ادامه داد: هنگامی که کارسینوم سلول سنگفرشی دهان رخ می‌دهد، شانس کمی برای حذف کامل آن وجود دارد. پزشکان می‌توانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را امتحان کنند یا حتی تومور را بردارند اما هیچ درمان قطعی وجود ندارد. شما می‌توانید تومور را کوچک کنید اما نمی‌توانید آن را از بین ببرید.

بایس در پژوهش‌های پیشین دریافته بود آنزیم LSD1 که معمولا نقش مهمی را در رشد سلول‌های طبیعی و جنینی بر عهده دارد، در طیف وسیعی از سرطان‌ها از کنترل خارج می‌شود یا به‌ طور نامناسب تنظیم می‌شود؛ از جمله در سر، گردن، مغز، مری، کبد و ریه.

بایس گفت: بیان این آنزیم در هر مرحله از رشد تومور افزایش می‌یابد. هرچه تومور وخیم‌تر باشد، بیان پروتئین LSD1 بیشتر است.

بایس در آزمایشگاه خود، به بررسی این موضوع پرداخت که پس از متوقف کردن LSD1، چه رخ می‌دهد. پژوهشگران برای محدود کردن این آنزیم، ژن آن را دستکاری کردند تا به صورت موثر خاموش شود یا از داروی مهارکننده مولکول استفاده کردند که به سلول وارد می‌شود و عملکرد طبیعی آن را متوقف می‌کند. پیش از این در آزمایش‌های بالینی برای درمان سایر سرطان‌ها، مهارکننده‌های مولکولی در برابر سرطان دهان آزمایش نشده بودند. بایس دریافت که اختلال در LSD1، رشد تومور را مهار می‌کند.

وی افزود: در نتیجه این کار، تهاجمی بودن یا رفتار بد تومور کاهش یافت. ما متوجه شدیم که وقتی این پروتئین را مهار می‌کنیم، ایمنی ضد تومور تقویت می‌شود و بدن ما سعی می‌کند تا به تنهایی با آن مقابله کند.

در هر حال، LSD1 تنها گزینه مشکل‌ساز نیست. زمانی که LSD1 تنظیم می‌شود، فرآیند ارتباط سلولی را که مسیر سیگنال‌دهی موسوم به “YAP” است و معمولا به کنترل رشد اندام و بازسازی بافت کمک می‌کند، مختل می‌کند. بایس گفت: YAP، LSD1 و چند پروتئین دیگر در یک چرخه معیوب گیر می‌کنند و هر کدام دیگری را به سمت حرکات تهاجمی و مضر سوق می‌دهند. ما باید این چرخه را مختل کنیم.

پژوهشگران به منظور یافتن روش جدیدی برای انجام دادن این کار، تلاش برای مهار LSD1 را با هدف قرار دادن YAP به وسیله یک مهارکننده متفاوت موسوم به “ورتپورفین”(verteporfin) همراه کردند. ورتپورفین که در ابتدا برای کمک به درمان بیماری‌های جدی چشم مانند دژنراسیون ماکولا ساخته شده بود، به عنوان یک درمان بالقوه سرطان، از جمله سرطان تخمدان آزمایش شد. به گفته بایس، این ترکیب موثر بود. 

همچنین بایس، یک داروی سوم را نیز به این ترکیب وارد کرد. وی افزود: استفاده از مهارکننده LSD1 در ترکیب با یک داروی ایمنی‌درمانی رایج که به گلبول‌های سفید خون کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرند، واکنش مطلوبی را نشان داد.

بایس ادامه داد: یافته‌های ما مبنایی برای پژوهش‌های بالینی آینده براساس مهار LSD1، چه به صورت تک‌درمانی و چه در ترکیب با سایر عوامل برای درمان سرطان دهان در انسان فراهم می‌کنند. این پژوهش اخیرا کمک مالی ۲.۶ میلیون دلاری موسسه ملی “NIDCR” را دریافت کرده است. اگرچه پژوهش ما پیش‌بالینی است و به موش‌ها و برخی از بافت‌های انسانی محدود می‌شود اما ما می‌خواهیم آن را برای بررسی نمونه‌های بالینی انسانی گسترش دهیم.

موفقیت در آزمایش‌های انسانی

به گفته کوکوروزینسکا، تمرکز بایس روی بیولوژی سرطان دهان ممکن است به توسعه درمان‌های آینده کمک کند.

کوکوروزینسکا ادامه داد: وقتی دارویی، نتایج ابتدایی مثبتی را نشان می‌دهد، مردم بسیار هیجان‌زده می‌شوند اما این پژوهش‌ها اغلب میلیاردها دلار هزینه دارند و سپس در نهایت شکست می‌خورند. اگر واقعا درک می‌کنید که چه مسیرها و چه فرآیندهای سلولی تحت تأثیر این مهارکننده‌ها قرار می‌گیرند، این به شما امکان می‌دهد تا از قبل پیش‌بینی کنید که آیا این روش در بیماران انسان موفق خواهد بود یا خیر.

وی افزود: ما با این روش می‌توانیم در مورد بررسی بیماری و شاید جلوگیری از بروز تومور فکر کنیم.

با دسترسی به یک کلینیک و همچنین جراحان سر و گردن از بیمارستان مجاور، پژوهشگرانی مانند بایس می‌توانند هر نوع درمان و روش جدیدی را روی نمونه‌های بافت انسانی آزمایش کنند.

کوکوروزینسکا گفت: ما می‌توانیم با بررسی برش‌های تومور و تلاش برای درمان آنها با مهارکننده‌های گوناگون، آنها را برای دریافتن نحوه واکنش به مهارکننده‌های مولکولی بررسی کنیم.

این روش در نهایت می‌تواند راه را برای پزشکی دقیق و شخصی‌سازی‌شده هموار کند و پژوهشگران می‌توانند درمان‌های گوناگونی را روی بافت‌های بیماران آزمایش کنند. کوکوروزینسکا ادامه داد: بدین ترتیب می‌توان پیش‌بینی کرد که آیا شخص مورد نظر می‌تواند با این روش درمان شود یا خیر. این همان چیزی است که ما واقعا می‌خواهیم توسعه دهیم.

این پژوهش، در مجله “Molecular Cancer Research” به چاپ رسید.

منبع: ساینمگ