به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، روزی روزگاری، گلستان با 170 هزار هکتار زیر کشت، مهم‌ترین قطب تولید پنبه کشور بود؛ اما امروز این عدد به‌زحمت به 20 هزار هکتار می‌رسد، محصولی راهبردی که نه‌تنها چرخ کشاورزی بلکه صنایع نساجی، دارویی، دامی و غیره کشور را به حرکت در می‌آورد، حالا در گوشه‌ای از زمین‌های کشاورزی خاک می‌خورد؛ چرا؟ پاسخ را باید در سیاست‌های اشتباه و نبود حمایت‌های اصولی جست‌وجو کرد.
به‌عقیده کارشناسان عدم حمایت‌های دولتی، افزایش هزینه‌های تولید و نوسانات قیمت بذر از دیگر دلایلی است که به کاهش سطح زیر کشت پنبه در گلستان دامن زده است، ضمن اینکه در سال‌های اخیر، دولت تمرکز خود را بر حمایت از کشت گندم گذاشته و توجه کمتری به پنبه داشته است که این امر کشاورزان را برای کشت پنبه بی‌میل کرده است.
به‌باور این کارشناسان گذشته از موارد فوق، برای احیای پنبه گلستان باید قانون‌گذار به‌دنبال اصلاح قوانین واردات و صادرات باشد به این صورت که قیمت عوارض وارداتی این محصول را افزایش دهند تا صرفه تولیدکننده در خرید محصول از کشاورز داخلی باشد تا به این ترتیب دوباره کشت این محصول در کشور و به‌صورت خاص در استان رونق بگیرد، این موضوعی است که اغلب پنبه‌کاران گلستانی نیز بر آن باور دارند.
علی‌اکبر محمدنژاد یک کشاورز گلستانی است که در گذشته پنبه در زمین کشت می‌کرد و اکنون نسبت به تداوم زراعت این محصول ناامید شده است، در گفتگو با تسنیم می‌گوید: دو سال پیش در زمین پنبه کشت کردم اما نه‌تنها فروش خوبی نداشت بلکه به‌واسطه همزمانی با برداشت مرکبات و سختی کار پنبه‌چینی، کارگران رغبتی به کار در پنبه‌زار نداشتند.
این کشاورز با بیان اینکه “در زمان حاضر کشت شالی اقتصادی‌ترین محصول برای کشاورز است.”، می‌افزاید: متأسفانه چاه آب پاسخگوی کشت شالی در استان نیست و ناگزیر گندم که محصولی با خرید تضمینی است کشت می‌کنیم که آن هم به‌دلیل هزینه‌های بالای کاشت، داشت و برداشت هم به‌صرفه نیست.
صرف‌نظر از نبود طرح‌های تشویقی برای توسعه کشت پنبه، قیمت‌گذاری بسیار ارزان برای این محصول تولیدی کنار زحمات فراوان آن باعث شده است کشاورزان انگیزه‌ای برای کشت پنبه نداشته باشند، موضوعی که رئیس مؤسسه تحقیقات پنبه کشور نیز آن را تأیید می‌کند.
قربان قربانی، رئیس مؤسسه تحقیقات پنبه کشور دراین‌باره می‌گوید: یکی از دلایل عدم توسعه کشت پنبه در گلستان قیمت‌گذاری نامناسب این محصول است البته کنار آن باید واردات وش پنبه با ارز آزاد انجام شود؛ تا زمانی که پنبه با ارز آزاد کشت و واردات با ارز توافقی انجام می‌شود قطعاً واردات پنبه صرفه اقتصادی بیشتری خواهد داشت.
وی با ابراز اینکه صنایع نخواهند گذاشت پنبه با قیمت آزاد وارد شود، ادامه می‌دهد: نیاز است نمایندگان مجلس قوانین این حوزه را اصلاح کنند، چراکه زمانی کشت پنبه توسعه پیدا می‌کند که واردات آن با ارز آزاد انجام شود. احیای پنبه در گلستان نیازمند تصمیمات بالادستی و اراده قوی برای رفع موانع موجود است وگرنه با این تکرار مکررات اقدام درخوری برای توسعه این محصول انجام نخواهد شد.
قربانی خرید تضمینی پنبه‌دانه را از طرح‌های تشویقی برای احیای کشت پنبه می‌داند و می‌گوید: پنبه‌دانه نیز یک دانه روغنی است که باید مانند کلزا و سویا خرید تضمینی داشته باشد و زمانی که پنبه‌دانه از قیمت خرید تضمینی برخوردار شود قیمت وش پنبه نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
او همچنین می‌گوید: اگر این چند معادله حل نشود قیمت‌گذاری پنبه به‌هیچ‌وجه اصلاح نخواهد شد و تا زمانی که قیمت پنبه اصلاح نشود نمی‌توانیم انتظار توسعه کشت این محصول را داشته باشیم. تعیین خرید تضمینی پنبه و مشوق‌های مالی برای احیای پنبه موضوعی است که گذشته از کشاورزان و مدیران دولتی، بخش خصوصی هم به آن معتقد است.
امیر یوسفی رئیس اتاق بازرگانی صنایع و معادن و کشاورزی گرگان می‌گوید: دولت باید با ارائه مشوق‌های مالی، قیمت بذر و هزینه‌های تولید را کنترل کند از سویی در سیاست‌های کشاورزی و حمایت ویژه از محصولات استراتژیک مانند پنبه هم باید بازنگری داشته باشد.
وی با بیان اینکه کاهش سطح زیر کشت پنبه نه‌تنها بر تولید داخلی تأثیر گذاشته، بلکه صنایعی مانند نساجی را نیز با چالش مواجه کرده است، می‌افزاید: بسیاری از کارخانه‌های نساجی که به پنبه داخلی متکی بودند، اکنون برای تأمین مواد اولیه خود به واردات وابسته شده‌اند، این وابستگی به واردات می‌تواند هزینه‌های تولید را افزایش و رقابت‌پذیری این صنایع را کاهش دهد.
اما ابراهیم هزارجریبی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان نسبت به اصلاح سیاست‌های دولت درزمینه حمایت از پنبه‌کاران خوشبین است و می‌گوید: برای ترغیب کشاورزان به کشت پنبه، این محصول باید از نظر اقتصادی صرفه داشته باشد ازاین‌رو پیش‌بینی می‌شود قیمت پنبه در سال جاری نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته باشد و حتی احتمال افزایش دوبرابری آن نیز می‌رود.
وی با یادآوری اینکه برداشت سنتی پنبه فرآیندی دشوار است، اضافه می‌کند: برداشت پنبه به‌دلیل کمبود نیروی کار و کیفیت پایین، بهره‌وری کمتری دارد، به همین دلیل توسعه برداشت مکانیزه در اولویت قرار گرفته و مذاکراتی نیز برای واردات کمباین‌های برداشت پنبه به استان انجام شده است.
هزارجریبی با بیان اینکه کنار افزایش قیمت، کاهش هزینه‌های تولید نیز از اهمیت زیادی برخوردار است، ادامه می‌دهد: یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه، حذف روش‌های برداشت دستی و سنتی پنبه است چراکه برداشت سنتی پنبه هم فرآیندی دشوار است و هم به‌دلیل کمبود نیروی کار و کیفیت پایین، بهره‌وری کمتری دارد، به همین دلیل توسعه برداشت مکانیزه در اولویت قرار گرفته است و مذاکراتی نیز برای واردات کمباین‌های برداشت پنبه به استان انجام شده است.
به گزارش تسنیم، با توجه به محدودیت منابع آبی استان و مزایای نسبی کشت پنبه در مصرف آب، احیای تولید این محصول می‌تواند علاوه‌بر رونق اقتصادی، به پایداری کشاورزی در استان نیز کمک کند. کارشناسان معتقدند اگر موانع پیش‌ِروی کشاورزان برطرف شود، گلستان بار دیگر می‌تواند به جایگاه پیشین خود به‌عنوان قطب تولید پنبه کشور بازگردد، از دیگر سو باید تأکید کرد که سقوط کشت پنبه در گلستان، فقط یک معضل استانی نیست؛ این بحران، نشانه‌ای از ضعف سیاست‌گذاری در حمایت از محصولات راهبردی است. تا زمانی که اراده‌ای جدی برای بازنگری در سیاست‌های حمایتی و تجاری از سوی دولت شکل نگیرد، نمی‌توان به احیای دوباره پنبه در گلستان امید بست.
منبع : تسنیم+
نظرات کاربران