سفر فضایی به سلول های قرمز خون آسیب می رساند

به گزارش خبرنگار مهر به نقل از ساینس دیلی، بر اساس مطالعه جدید دانشگاه اوتاوا کانادا، تجزیه و تحلیل ۱۴ فضانورد نشان داد که بدن آنها ۵۴ درصد بیشتر از حد معمول در زمین گلبول‌های قرمز را در فضا از دست می‌دهد.

دکتر «گای ترودل»، سرپرست تیم تحقیق، می‌گوید: «کم خونی فضایی از زمان اولین مأموریت‌های فضایی، زمانی که فضانوردان به زمین بازگشته‌اند به طور مداوم گزارش شده است، اما ما نمی‌دانستیم چرا. مطالعه ما نشان می‌دهد که با رسیدن به فضا، گلبول‌های قرمز بیشتری از بین می‌روند و این روند در تمام مدت مأموریت فضانورد ادامه دارد.»

قبل از این مطالعه، تصور می‌شد که کم خونی فضایی یک سازگاری سریع با مایعاتی است که در ابتدای ورود فضانورد به فضا، به قسمت بالایی بدن فضانوردان منتقل می‌شود. بدین ترتیب فضانوردان ۱۰ درصد مایع موجود در رگ‌های خونی خود را از دست می‌دهند. تصور می‌شد فضانوردان به سرعت ۱۰ درصد از گلبول‌های قرمز خون خود را برای بازگرداندن تعادل از دست می‌دهند و کنترل گلبول‌های قرمز پس از ۱۰ روز در فضا به حالت عادی باز می‌گردد.

در عوض، تیم دکتر ترودل دریافتند که تخریب گلبول‌های قرمز یک اثر اولیه ناشی از حضور در فضا است، نه فقط ناشی از جابجایی مایعات. آنها این را با اندازه گیری مستقیم تخریب گلبول‌های قرمز خون در ۱۴ فضانورد در طول مأموریت‌های فضایی شش ماهه خود اثبات کردند.

بر روی زمین، بدن ما در هر ثانیه ۲ میلیون گلبول قرمز را ایجاد و از دست می‌دهد. محققان دریافتند که فضانوردان در طول شش ماه حضور خود در فضا ۵۴ درصد گلبول‌های قرمز یا ۳ میلیون را در هر ثانیه از دست می‌دهند. این نتایج برای فضانوردان زن و مرد یکسان بود.

تیم دکتر ترودل با تکنیک‌ها و روش‌هایی که برای اندازه گیری دقیق تخریب گلبول‌های قرمز ابداع کردند، این کشف را انجام دادند. سپس این روش‌ها برای جمع آوری نمونه در ایستگاه فضایی بین المللی استفاده شدند. در آزمایشگاه، آنها توانستند به طور دقیق مقادیر ناچیز مونوکسید کربن را در نمونه‌های تنفسی فضانوردان اندازه گیری کنند. هر بار که یک مولکول «هِم»، رنگدانه قرمز تیره موجود در گلبول‌های قرمز، از بین می‌رود، یک مولکول مونوکسید کربن تولید می‌شود.

بدین ترتیب فضانوردان در نهایت دچار کم خونی شدید شده و مشکلات سلامتی بزرگی در فضا دارند.

دکتر ترودل می‌گوید: «خوشبختانه، داشتن گلبول‌های قرمز کمتر در فضا زمانی که بدن بی وزن است مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما هنگام فرود بر روی زمین و به طور بالقوه در سیارات یا قمرهای دیگر، تأثیر کم خونی بر انرژی، استقامت و قدرت فرد می‌تواند اهداف مأموریت را تهدید کند. اثرات کم خونی تنها در زمان فرود، احساس می‌شود و فرد باید دوباره با گرانش مقابله کند.»

در این مطالعه، از هر ۱۳ فضانورد، ۵ نفر هنگام فرود از نظر بالینی کم خون بودند؛ حتی یکی از ۱۴ فضانورد هنگام فرود خونی نداشت. محققان دریافتند که کم خونی مربوط به فضا قابل برگشت است و سطح گلبول‌های قرمز خون به تدریج سه تا چهار ماه پس از بازگشت به زمین به حالت عادی باز می‌گردد.

جالب اینجاست که تیم یک سال پس از بازگشت فضانوردان به زمین، همان اندازه گیری ها را تکرار کرد و متوجه شد که تخریب گلبول‌های قرمز خون هنوز ۳۰ درصد بالاتر از سطح قبل از پرواز است. این نتایج نشان می‌دهد که ممکن است تغییرات ساختاری برای فضانورد در زمانی که آنها در فضا بودند اتفاق افتاده باشد که کنترل گلبول‌های قرمز خون را تا یک سال پس از مأموریت‌های فضایی طولانی مدت تغییر داد.

به گفته دکتر ترودل: «اگر بتوانیم دقیقاً بفهمیم که چه چیزی باعث این کم خونی شده است، آنگاه امکان درمان یا پیشگیری از آن وجود دارد، هم برای فضانوردان و هم برای بیمارانی که در اینجا روی زمین هستند.»