بیماری قلبی مادرزادی در بزرگسالان

بیماری قلبی مادرزادی یک یا چند مشکل ساختاری قلبی است که از بدو تولد وجود دارد.

منظور از مادرزادی این است که شما با این نقص زاده شده اید.

بیماری قلبی مادرزادی که نقص مادرزادی قلب هم نامیده می شود می تواند جریان خون شما را تغییر دهد.

بعضی از بیماری ها مادرزادی هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند با این حال نقایص پیچیده می توانند عوارض کشنده ای را به دنبال داشته باشند.

به لطف پیشرفت های کنونی در زمینه تشخیص و درمان ، نوزادان مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی می توانند تا بزرگسالی زنده بمانند. گاهی علائم و نشانه های بیماری قلبی مادرزادی تا بعد از بلوغ دیده نمی شوند.

اگر بیماری قلبی مادرزادی دارید احتمالا در طول زندگی تا به مراقبت نیاز خواهید داشت.

برای تعیین اینکه باید چند وقت یک بار چکاپ انجام دهید با پزشکتان مشورت کنید.

علائم

بعضی از نقایص قلبی مادرزادی هیچ علامت یا نشانه ای ندارند. در بعضی افراد سال ها طول می کشد تا علائم ظاهر شوند. البته این احتمال وجود دارد که سال ها بعد از درمان علامت بیماری قلبی مجدداً عود کنند.

علائم شایع بیماری قلبی مادرزادی در بزرگسالان عبارتند از:

• ریتم قلبی غیرعادی(آریتمی)
• رنگ مایل به آبی در پوست، لب ها  و ناخن ها(سیانوز)
• تنگی نفس
• خستگی زودهنگام در زمان فعالیت
• ورم بافت یا اندام های بدن

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر علائم نگران کننده ای مثل درد قفسه سینه یا تنگی نفس دارید، با اورژانس تماس بگیرید.

اگر علائم یا نشانه های بیماری قلبی مادرزادی را دارید یا در زمان کودکی برای این بیماری تحت درمان قرار گرفته اید، به پزشک مراجعه کنید.

علل

محققان مطمئن نیستند که علت اصلی اکثر انواع بیماری های قلبی مادرزادی چیست. بعضی از این بیماری ها ارثی اند.

برای درک بهتر بیماری های مادرزادی قلب باید با نحوه عملکرد آن آشنا شوید.

• قلب شما از 4 حفره دو حفره در بالا(دهلیز) و دو حفره در پایین(بطن) تشکیل شده است.
• سمت راست قلب خون را از طریق شریان های ریوی به ریه ها می فرستد.
• در ریه ها ، خون اکسیژن می گیرد و سپس از طریق وریدهای ریوی به سمت چپ قلب بر می گردد.
• سپس سمت چپ قلب خون را از آئورت به کل بدن پمپاژ می کند.

بیماری قلبی مادرزادی بر ساختارهای تشکیل دهنده قلب از جمله دهلیزها، بطن ها، دریچه ها و سپتوم یا دیواره بافتی جداکننده حفرات قلب تاثیر می گذارد.

ریسک فاکتورها

بعضی ریسک فاکتورهای محیطی و ژنتیکی خاص در ایجاد بیماری قلبی مادرزادی نقش دارند که در ادامه به چند مورد اشاره می کنیم:

• ژنتیک: به نظر می رسد بیماری قلبی مادرزادی ارثی است و به خیلی از سندرم های ژنتیکی مربوط می شود. برای مثال کودکان مبتلا به سندرم داون اغلب نقص قلبی دارند. آزمایش ژنتیک می تواند نشانگان داون و سایر اختلالات را در حین رشد کودک تشخیص دهد.
• سرخک آلمانی(سرخجه): ابتلا به سرخجه در دوران بارداری بر نحوه رشد قلب کودک در این دوران تاثیر می گذارد.
• دیابت: ابتلا به دیابت نوع 1 یا 2 در بارداری رشد قلب جنین را تحت تاثیر قرار می دهد. به طور کلی دیابت بارداری خطر ابتلا به بیماری قلبی مادرزادی را افزایش نمی دهد.
• داروها: مصرف بعضی از داروهای خاص در دوران بارداری بر ابتلا به بیماری قلبی یا سایر نقایص مادرزادی تاثیرگذار است. لیتیوم که برای درمان اختلال دوقطبی مصرف می شود و ایزوترتینوئین دارو درمان آکنه، از جمله داروهای مرتبط با نقص قلبی هستند. همیشه داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید.
• الکل: مصرف الکل در دوران بارداری باعث نقایص قلبی نوزاد می شود.
• سیگار کشیدن: مادری که در دوران بارداری سیگار می کشد، خطر ابتلا به نقص قلبی مادرزادی را در نوزادش افزایش می دهد.

عوارض

عوارض بیماری قلبی مادرزادی که سال ها بعد از درمان کماکان ادامه دارد عبارتست از:

• ضربان قلب نامنظم(آریتمی): وقتی سیگنال های الکتریکی هماهنگ کننده ضربان قلب به خوبی کار نکنند،دچار آریتمی می شوید. ممکن است قلب خیلی سریع، خیلی کند یا نامنظم بزند. در بعضی از افراد آریتمی شدید باعث سکته مغزی یا مرگ ناگهانی می شود. بافت اسکار قلب که ناشی از جراحی های قبلی است می تواند در بروز این عارضه نقش داشته باشد.
• عفونت قلبی(اندوکاردیت): اندوکاردیت عفونت پوشش داخلی قلب(اندوکارد) است. به طور کلی اندوکاردیت زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها یا سایر میکروب ها وارد جریان خون شده و به قلب می رسند. اندوکاردیت درمان نشده می تواند به دریچه های قلبی آسیب زده یا آن ها را تخریب کند و حتی باعث سکته شود.  اگر به شدت در معرض ابتلا به اندوکاردیت هستید ، قبل از جرم گیری دندان حتماً آنتی بیوتیک مصرف کنید. معاینه منظم دندان ها خیلی مهم است. لثه و دندان سالم ریسک ورود باکتری به جریان خون را کاهش می دهد.
• سکته: با نقص قلبی مادرزادی ، لخته خونی بعد از عبور از قلب و رسیدن به مغز ، جریان خون را مسدود می کند.
• فشار خون ریوی: این نوعی فشار خون بالاست که شریان های ریوی را درگیر می کند. بعضی از نقایص قلبی مادرزادی خون بیشتری به ریه ها می فرستند و در نتیجه فشار خون ریه بالا می رود در نهایت عضله قلب ضعیف شده یا حتی از کار می افتد.
• نارسایی قلبی: منظور از نارسایی احتقانی قلب این است که قلب شما نمی تواند خون کافی برای تامین نیازهای بدن پمپاژ کند. بعضی از بیماری های قلبی مادرزادی به نارسایی قلبی ختم می شوند.  

بیماری قلبی مادرزادی بزرگسالان و بارداری

زنان مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی خفیف می توانند بارداری موفقی داشته باشند با اینحال در بعضی موارد پیچیده، بارداری توصیه نمی شود.

اگر قصد بارداری دارید در مورد خطرات  و عوارض احتمالی با پزشک خود صحبت کنید. می توانید با گفتگو درباره مراقبت های ویژه دوران بارداری ، برنامه ریزی لازم را انجام دهید.

پیشگیری

مردان و زنان مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی بیشتر مستعد انتقال این بیماری به فرزندانشان هستند. اگر قصد بارداری دارید بهتر است مشاوره ژنتیک و غربالگری انجام دهید.

تشخیص

به منظور تشخیص بیماری قلبی مادرزادی احتمالاً پزشک شما را معاینه کرده و با یک گوشی طبی به صدای قلبتان گوش می کند. در مورد علائم، سابقه خانوادگی و پزشکی سوالاتی می پرسد. آزمایشات تشخیص یا رد بیماری قلبی مادرزادی عبارتند از:

• الکتروکاردیوگرام(ECG): این ازمایش بدون درد سیگنال های الکتریکی قلب را ثبت می کند. ECG می تواند خیلی از مشکلات قلبی از جمله ضربان قلب نامنظم و انسداد شریان را تشخیص دهد. گاهی ECG حین انجام فعالیت ورزشی روی تردمیل یا دوچرخه گرفته می شود. به این آزمایش تست ورزش می گویند.
• پرتونگاری قفسه سینه: این تصاویر می توانند تغییر سایز یا شکل قلب و مشکلات ریوی را نشان دهند.
• پالس اکسیمتری: یک سنسور کوچک روی انگشت قرار می گیرد و میزان اکسیژن خون را می سنجد.
• اکوکاردیوگرام: در این روش با استفاده از امواج التراسوند تصاویری از قلب در حال حرکت تهیه می شود. پزشک می تواند از این آزمایش برای مشاهده نحوه پمپاژ خون توسط حفرات و دریچه های قلبی استفاده کند. گاهی اکوکاردیوگرافی در حین انجام فعالیت ورزشی روی دوچرخه یا تردمیل انجام می شود.
• اکوکاردیوگرافی ترانس مری: اگر پزشک بخواهد تصاویر دقیق تری از قلب داشته باشد این آزمایش را تجویز می کند. در این روش یک لوله انعطاف پذیر حاوی مبدل از گلو به سمت پایین هدایت شده و به مجرایی که دهان شما را به معده(مری) وصل می کند می رود. این آزمایش تحت بی حسی انجام می شود.
• سی تی اسکن قلب و MRI: این آزمایشات تصاویری از قلب و قفسه سینه تهیه می کنند. در سی تی اسکن قلب از اشعه ایکس استفاده می شود. MRI قلب با استفاده از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تصایری از قلب ارائه می کند. در هر دو آزمایش شما روی میزی که داخل یک دستگاه لوله مانند می لغزد، دراز می کشید.
• کاتتریزاسیون قلبی: شاید پزشک از این روس برای بررسی جریان خون و فشار خون قلبی استفاده کند. به شما داروی خواب آور می دهند سپس پزشک به آرامی کاتتری را به شریان یا وریدی در کشاله ران، گردن و بازو وارد کرده و آن را تا قلب هدایت می کند. برای هدایت کاتتر به محل صحیح از اشعه ایکس استفاده می شود. گاهی ماده حاجب از طریق همین کاتتر تزریق می شود. ماده حاجب به نمایش بهتر عروق خونی کمک می کند.

درمان

اغلب اوقات بیماری قلبی مادرزادی در دوران کودکی با موفقیت قابل درمان است اما گاهی بعضی از این نقایص آنقدر جدی نیستند که لازم باشد در دوران کودکی درمان شوند ولیکن شاید با افزایش سن مشکلاتی را ایجاد کنند.

درمان بیماری قلبی مادرزادی در بزرگسالان به شدت بیماری بستگی دارد. شاید فقط تحت نظر باشید یا نیاز به دارودرمانی یا جراحی داشته باشید.

در نقایص قلبی نسبتاً جزئی پزشک با معاینه گاه به گاه مطمئن می شود که اوضاع بد نیست . از پزشک خود بپرسید که چند وقت یک بار باید معاینه شوید.